موزه فرش ایران

موزه فرش ایران یکی از موزه‌های استان تهران است. این موزه با درخواست فرح پهلوی ساخته شد و در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ به وسیله وی گشوده شد. این موزه در ضلع شمالی پارک لاله تهران واقع شده ‌است. در این موزه فرش‌های بسیار نفیس از سراسر ایران که حاصل کار هنرمندان مشهور می‌باشد به نمایش گذاشته شده‌است. هدف از تشکیل این موزه گسترش و احیا هنر قالیبافی ایران و همچنین ایجاد منبعی پژوهشی جهت تحقیق در سوابق تاریخی و تحولات کیفی هنر قالی بافی، بوده است در سال 1356 ه.ق موزه فرش ایران با تعدادی قالی و گلیم تاسیس و افتتاح شد. از این طریق برای اولین بار این امکان فراهم شد تا سیر و تحول تاریخی هنر قالی بافی، و سایر دستبافته ها در ایران به نمایش در آمده و مورد بررسی پژوهشگران قرار گیرد.

ساختمان موزه
موزه فرش ایران در خیابان کارگر شمالی تقاطع دکتر فاطمی و در ضلع شمال غربی پارک لاله، در فضایی به وسعت ۱۲٬۰۰۰ متر مربع واقع شده‌ است. این موزه در سال ۱۳۴۰ به صورت ناتمام به منظور گالری فرش ساخته شد و به مدت ۱۵ سال به صورت متروکه باقی ماند و سپس در اوایل سال ۱۳۵۵، کار تعمیرات و تغییرات کلی آن آغاز و در نهایت روز ۲۲ بهمن‌ماه سال ۱۳۵۶با حضور فرح دیبا، مقامات دولتی و نیز  ۱۷ نفر از تولیدکنندگان، بافندگان و طراحان فرش از سراسر کشور، رسماً افتتاح گردید.

۱۷ تن از تولیدکنندگان، بافندگان و طراحان فرش حاضر در مراسم افتتاحیه عبارتند: حاجی غلامعلی صفدرزاده حقیقی، علی رشتی‌زاده، سید ابوالقاسم رسام عرب‌زاده، سیدرضاخان صانعی، جعفر پاکدست، حسین تجربه‌کار، حاج محمدعلی صیرفیان، احمد ارچنگ، عباس اژدری، علی ارجمند کرمانی، حسین شاهین، حاج محمد اصفهانیان، حاج سیدمحمد طباطبائی کاشانی، محمد صابری قمی، منصور وثوق، حاج ابراهیم حسین‌جانی، احمد عماد.

ساختمان موزه ۳٬۴۰۰ متر مربع مساحت دارد و آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه دار قالی است. طراح بنای این موزه، عبدالعزیز فرمانفرمائیان است. ساختمان دارای دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبقه همکف این موزه برای نمایش دائمی ۱۵۰ قطعه فرش و طبقه دوم آن برای برگزاری نمایشگاه‌های موردی و فصلی در نظر گرفته شده‌است.

از عناصر جالب به کار رفته در محوطه موزه طرح یک نمازخانه است که به تعبیری خالصترین و ساده ترین فرم مساجد می باشد.

ویژگی‌های موزه
موزه فرش ایران در بر دارنده با ارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به‌شمار می‌آید. معمولاً حدود ۱۳۵ تخته از شاهکارهای قالی ایران، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و جز آن‌ها، در تالار طبقه هم‌کف به معرض نمایش گذاشته می‌شود. همچنین در این نمایشگاه تابلوفرش‌های نفیس تبریزی، فرش تبریز به نمایش درمی‌آید که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. در این نمایشگاه نمونه‌هایی از قالیچه‌های تصویری شاهنامه بایسنغری به نمایش درآمده است که گوشه‌هایی از ادبیات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می‌دهد.

در کتابخانه موزه حدود ۳٬۵۰۰ جلد کتاب به زبان‌های فارسی، عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنردوستان و پژوهشگران قرار می‌گیرد. پژوهش در سوابق، تحولات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش، خاصه در ایران، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی‌های دست بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان، از اهداف موزه به‌شمار می‌آید.

مجموعه آثار موزه از طریق خرید از بازارهای بین المللی و داخلی و همچنین گرد آوری آنها از موزه ها و کاخ موزه گلستان تشکیل گردید. این مجموعه شامل با ارزشترین نمونه های قالی ایران از سده دهم هجری قمری تا دوره معاصر است که امروزه نیز از منابع غنی تحقیقی به شمار می رود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با انتقال قالی های نفیس و موزه ای از کاخهای سعد آباد و نیز سازمانها و ارگانهاای دولتی به موزه این مجموعه غنای بیشتری یافت.

تعداد زیادی از شاهکارهای قالی، بافت مراکز مهم قالی بافب مانند: تبریز، اصفهان، کاشان، خراسان، کرمان، کردستان و غرب کشور و مناطق عشایری به طور دائم در تالار همکف موزه به معرض نمایش گذاشته شده است .

دیگر بخش های موزه عبارت است از:

1. موزه داری: از بخش های موزه به شمار می آید که در رأس فعالیتهای کارشناسان آن مستند سازی آثار و تهیه شناسنامه، کاتالوگ، بروشور، برنامه ریزی نمایشگاهها و همچنین راهنمایی مراجعین است.
2. کارگاه مرمت: یکی دیگر از قسمتهای موزه فرش ایران واحد مرمت است که متخصصان آن در حفظ و نگهداری آثار آسیب دیده و همچنین پیشگیری از هر گونه صدمه احتمالی، متمرکزهستند.
3. کتابخانه: کتابخانه موزه فرش حدود 7000 عنوان کتاب با موضوعات متفاوت از قبیل فرش، هنر، ادبیات، تاریخ و مذهب به زبانهای فارسی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی و ... را در خود جای داده است.
4. مخزن: بخش مخزن در برگیرنده گنجینه ای نفیس از فرشهای نادری است که در استوانه­های فولادی و مطابق عالیترین صورت نگهداری و محافظت می شوند.این استوانه ها، آثار را از حریق، رطوبت و همچنین آفات احتمالی مصون نگه می دارد. در بخش مخزن تهیه شناسنامه و اسناد مربوط به فرشها و همچنین سامان دهی آنان از جمله فعالیت های مهم می باشد.
5. کلاسهای آموزشی: به منظور جوابگویی به اشتیاق مراجعین و گسترش هنر اصیل قالی بافی در رشته های طراحی، بافت قالی، گبه، گلیم و مرمت در دو سطح مقدماتی و عالی با ارائه مدرک پایان دوره کلاسهای آموزشی با اساتید مجرب برگزار می گردد.

در حال حاضر مهران صحرایی که پیش از این معاون مدیر قبلی موزه، سجاد نوروزیان بود، به سمت سرپرست موزه منصوب گردیده است.

بازدید همه روزه بجز روزهای دوشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۸ 
عکاسی بدون فلش در محیط موزه آزاد است.
تلفن تماس : ۸۸۹۶۲۷۰۳