پته: نمایانگر داستانی از فرهنگ، هنر و سبک زندگی مردمان کرمان

سایت اطلاع رسانی فرش ایران – کارپتور

هر قطعه پته نمایانگر داستانی از فرهنگ، هنر و سبک زندگی مردمان کرمان در دوران صفوی و قاجار است

پته کرمان یکی از زیباترین و منحصر به فردترین هنرهای دستی ایران، که خاستگاه اصلی آن در استان کرمان است و با نقش‌ها و طرح‌های بسیار پیچیده و زیبا شناخته می‌شود. بطوریکه طرح‌های گیاهی، اسلیمی، گل‌ها، و حتی نقوش حیوانی در پته‌ها به چشم می‌خورد و استفاده از رنگ های طبیعی و گیاهی نه تنها دوام و پایداری بالایی را ایجاد می کند، بلکه زیبایی و جلوه خاصی به پته می‌بخشند که در کمتر هنر دستی دیگری یافت می‌شود. پته کرمان به صورت کامل با دست دوخته می‌شود و هر قطعه آن حاصل ساعت‌ها و حتی روزها کار دقیق و هنرمندانه است. این بافت و دوخت دستی بهمراه تاریخچه و قدمت، ارزش و اصالت ویژه‌ای به پته‌ها می‌دهد که برای مجموعه داران بسیار ارزشمند است.

محمد طاهری که در سومین جشنواره از افسانه تا اصالت دو پته کرمان مربوط به دوره قاجار را به نمایش گذاشته است در گفتگوی اختصاصی با کارپتور توضیحات بیشتری در مورد این دو اثر هنری ارائه کرد و گفت «پته کرمان یکی از هنرهای دستی قدیمی ایران است که قدمت آن به دوره صفوی می‌رسد و اوج شکوفایی و رواج آن در دوره قاجار بوده است بطوریکه در این دوره تولید و استفاده از پته به اوج خود رسید و به بازارهای جهانی راه یافت و بعنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران مورد توجه قرار گرفت. » طاهری افزود «هر قطعه پته نمایانگر داستانی اصیل از فرهنگ، هنر، و سبک زندگی مردمان کرمان در دوران صفوی و قاجار است و بنابرین ارزش هنری پته کرمان به دلیل تاریخچه، طرح های منحصر به فرد و استفاده از رنگ های طبیعی است »

وی در توصیف دو اثر حاضر در سومین جشنواره گفت «اثر اول با نام طرح سرو و طوطی در ابعاد 205 در 135 سانتی متر مربوط به اواخر دوره قاجار است. پارچه شال دستباف این پته از دو قطعه پارچه شال موازی بهم دوخته و متصل شده از جنس پشم بوده که با رنگزای ریشه گیاه روناس به رنگ لاکی روناسی رنگ شده است. طرح و نقشه این پته بسیار خاص بوده بطوریکه در وسط این پته سروی به صورت استادانه درون محرابی از ترکیب بته جقه های زیبای ریز و درشتی قرار گرفته و با دسته‌ای از طوطیان در اطراف و همچنین طوطیانی در حاشیه پته آراسته و تزیین شده است. این نقش‌ها با نخ‌های دستریس ظریفی که با رنگ‌های گیاهی رنگ شده‌اند، توسط هنرمندان و بانوان کرمانی روی پارچه شال روی پارچه شال دوخته شده‌اند».

وی ادامه داد « اثر دوم با نام طرح ترنج با حاشیه درختچه در ابعاد 230 در 170 سانتی دارای ترنج خورشیدی با حاشیه بسیار زیبا است که مربوط به اواسط تا اواخر دوره قاجار می باشد پارچه شال این پته خود رنگ بوده و با نخ های دستریس رنگین نازکی از جنس پشم با دقت و ظرافت زیادی انواع بته جقه و موتیف های دیگری روی پارچه شال دوخته شده اند. نوع سوزن دوزی در این پته به دلیل رنگ روشن شال بسیار سخت و طاقت فرسا بوده است بدین صورت که تقریبا در تمامی نقش های دوخته شده روی پته نمی بایست اثری از زمینه پارچه شال دیده شود و همین امر باعث می شود که تعداد کوک های ظریف و زیادی بصورت منظم و چسبیده به هم روی شال زده شود.

گفتنی است سومین دوره جشنواره از افسانه تا اصالت توسط موزه فرش ایران و با همکاری شرکت استارتاپی چمروش و شرکت آریا برنا اندیش هنر به اجرا در آمد. حامیان معنوی این جشنواره وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه حضرت معصومه (س) بودند.