نقدی بر خبر «همکاری ایران و ازبکستان در صنعت ابریشم و فرش»
سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور
محمد ارمی
مدیرعامل برند فرش حسین ارمی
انتشار خبری با عنوان «همکاری ایران و ازبکستان در صنعت ابریشم و فرش» از سوی مرکز ملی فرش ایران، بار دیگر امیدها و پرسشهای قدیمی فعالان حوزه تولید فرش ابریشم را زنده کرد. در متن این خبر، به بررسی زمینههای همکاری در حوزه ابریشم، نوغانداری، تولید و آموزش اشاره شده بود و رئیس مرکز، خانم زهرا کمانی، ابراز امیدواری کرده بود که از رهگذر توافقنامهها و قراردادهای مشترک، بتوان همکاریهای مؤثری در زمینه تأمین مواد اولیه و توسعه تولید فرش شکل داد. او همچنین بر ظرفیتهای بخش خصوصی و اصل ۴۴ قانون اساسی تأکید کرده بود.
به عنوان تولیدکنندهای که سالهاست در قم، شهری با بیشترین مصرف ابریشم کشور، با مشکل مزمن تأمین نخ ابریشم دستوپنجه نرم میکنم، انتشار چنین خبری در نگاه نخست نویدبخش بود. گمان بردم شاید این بار برای تأمین حیاتیترین ماده اولیه تولیدکنندگان فرش ابریشم چارهای اندیشیده شده باشد. اما با دقت در متن خبر، دریافتم که آنچه رخ داده صرفاً نشستی غیرتعهدآور و غیررسمی بوده است. بهویژه آن بخش از اظهارات رئیس مرکز که نتیجه کار را به تلاش بخش خصوصی حواله میداد، آشکار میکرد که این نشست نیز برای تولیدکنندگان دستاورد عملی نخواهد داشت.
خبر مرتبط |
از آن مهمتر، در فاصله کوتاهی با بازگشت تحریمهای سازمان ملل – همانگونه که انتظار میرفت – اگر امیدی هم به ابتکار بخش خصوصی وجود داشت، عملاً در سایه انسداد کانالهای بانکی و مالی رنگ باخته و تحقق چنین امری همزمان با سه سطح محدودیت عمده روبروست:
یکی تحریمهای الزامآور سازمان ملل که کشورهای عضو را در حوزههای نظامی و انتقال فناوریهای حساس به تبعیت واداشته است.
دیگری تحریمهای گسترده اتحادیه اروپا که حوزههای مالی، انرژی، بیمه و حملونقل را دربر میگیرد.
و نهایتا تحریمهای فراسرزمینی آمریکا که با تهدید جریمههای ثانویه، حتی کشورهایی مانند ازبکستان را از هرگونه تعامل مستقیم با ایران بازمیدارند.
در چنین شرایطی، هرچند نشست اخیر میان مرکز ملی فرش ایران و طرفهای ازبکستانی بر پایه نیازهای متقابل دو کشور شکل گرفت – از جمله نیاز ازبکستان به دسترسی به انرژی و بازارهای منطقه و نیاز ایران به ابریشم و مسیرهای ترانزیتی آسیای مرکزی – اما اجرای عملی آن با موانع جدی روبهرو خواهد بود. بانکهای ازبکستانی که در زنجیره مالی بینالمللی حضور دارند، قادر به تسویهحساب دلاری یا یورویی با ایران نخواهند بود. شرکتهای کشتیرانی و بیمه بینالمللی نیز بهدلیل تبعیت از محدودیتهای غرب، حاضر به پوشش ریسک تجارت با ایران نیستند.
شاید تنها گزینههای باقیمانده استفاده از سازوکارهای تهاتری، مبادلات با پولهای ملی یا عبور از مسیرهای محدود منطقهای مانند روسیه باشد؛ اما این راهها نیز محدود، پرهزینه و پرریسک هستند. به همین دلیل، باید پذیرفت که توافق اخیر بیش از آنکه جنبه اقتصادی و عملیاتی داشته باشد، بُعد سیاسی و نمادین پیدا کرده است. مگر آنکه ایران و ازبکستان بتوانند چارچوبی غیررسمی و منطقهای طراحی کنند که فشار تحریمها را کاهش دهد؛ چشماندازی که در شرایط بازگشت تحریمهای سازمان ملل و همسویی کامل اروپا و آمریکا، بسیار دور از دسترس به نظر میرسد.
در یک جمعبندی واقعبینانه، باید گفت آنچه تولیدکنندگان فرش ابریشم – از قم تا سایر نقاط کشور – نیاز دارند، نه نشستهای نمادین و غیرتعهدآور، بلکه اقداماتی عملی و پایدار برای تضمین دسترسی به مواد اولیه است. تا زمانی که برای تأمین ابریشم، چارچوبهای واقعی و عملیاتی طراحی نشود، چنین نشستهایی تنها بر کاغذ باقی خواهد ماند و مشکلی از تولیدکنندگان حل نخواهد کرد.
محمد ارمی
تولیدکننده فرش ابریشم قم
مطالب مرتبط:
تاسیس وزارت ابریشم ازبکستان توسط اتحادیه تعاونی های فرش دستباف!
آشنایی با انجمن صنعت ابریشم ازبکستان
هشدار فرش حسین ارمی به خریداران قالیهای ابریشم قم
سالانه ۶۰۰ تن نخ ابریشم مورد نیاز صنعت فرش کشور است
دیدگاه ها