استاد دکتر سیروس پرهام به دیدار حق شتافت...
سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور
|
انالله و انا الیه راجعون از شمار دو چشم یک تن کم با نهایت تأثر و اندوه، خبر درگذشت استاد ارجمند دکتر سیروس پرهام را دریافت کردیم. خدمات ایشان در زمینه فرش ایران، از پژوهش در دستبافت‌های عشایری و روستایی فارس تا عضویت در هیئت مدیره موزه فرش و تألیف آثاری مرجع، سهمی ماندگار در پیشبرد دانش فرش دارد. همچنین تأسیس و مدیریت سازمان اسناد ملی، ویراستاری دقیق و روند علم‌مدار نقد ادبی-هنری، و ترجمه آثار ادبی و هنری از دیگر ارکان این عمر باافتخار است. فقدان ایشان ضایعه‌ای است جبران‌ناپذیر برای جامعه علمی هنری ایران. امید آن داریم که آثار و مشی برجسته‌شان چراغ راه آیندگان باشد. سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور |
آخرین خبر
مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد دکتر سیروس پرهام
بر اساس برنامه اعلامی خانواده محترم استاد، مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد دکتر سیروس پرهام روز چهارشنبه ۲۶ شهریورماه ساعت ۱۰ صبح از مقابل سازمان اسناد ملی ایران برگزار خواهد شد.
دکتر سیروس پرهام (1307-1404)
از تولد تا وفات — بیوگرافی، آثار و خدمات
دکتر سیروس پرهام، پژوهشگر و مترجم نام‌آشنا و از پیش‌کسوتان فرش‌شناسی ایران، روز دوشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ (۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵) در ۹۷ سالگی درگذشت. ایشان زندگیِ علمی و حرفه‌ای پرباری داشت و در حوزه‌هایی چون نقد ادبی، ترجمه، تاریخ هنر و به‌ویژه پژوهش و ترویج میراث فرش ایران خدمات چشمگیری ارائه نمود. فقدان ایشان ضایعه‌ای بزرگ برای عرصهٔ فرهنگ و هنر ایران است. ا.
بیوگرافی مختصر
- زادروز و زادگاه: دکتر سیروس پرهام در روز ۳ بهمن ۱۳۰۷ خورشیدی در شیراز زاده شد.
- تحصیلات: وی دوره‌های دانشگاهی را در ایران آغاز کرد و برای ادامهٔ تحصیل به خارج رفت؛ در کارنامهٔ علمی او فعالیت‌های آکادمیک و پژوهشی متعدد ثبت شده است. (منابع مرجع دربارهٔ سوابق تحصیلی و آغاز کارهای پژوهشی وی در منابع رانده‌شده و پرونده‌های علمی موجود قابل رؤیت است).
- سایر نام‌ها/پنهان‌نام‌ها: در برخی متون از نام‌های مستعار یا امضاءهایی نظیر «میترا» و «دکتر میترا» نیز برای او یاد شده است.
سوابق حرفه‌ای و خدمات فرهنگی — خلاصهٔ اهم فعالیت‌ها
- پایه‌گذاری و مدیریت اسناد ملی: دکتر پرهام از بنیان‌گذاران و مدیران ارشد در حوزهٔ اسناد ملی بود و از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۹ ریاست سازمان اسناد ملی (مرکز اسناد) را بر عهده داشت که نقش مهمی در سامان‌دهی سرمایهٔ اسنادی کشور ایفا کرد.
- نقش در ترویج و پژوهش فرش ایران: او به عنوان فرش‌شناس و پژوهشگر در حوزهٔ فرش دستباف ایران شناخته می‌شد؛ پژوهش‌ها و کتاب‌هایش در دانشگاه‌ها و مراجعِ آموزشیِ رشتهٔ فرش به‌عنوان منابع مرجع مورد استفاده قرار گرفته‌اند و مدتی نیز عضو هیئت‌مدیرهٔ موزهٔ فرش ایران بود.
- نقد و ترجمه ادبی: پرهام از نخستین کسانی بود که نقد ادبی به شیوهٔ مدرن را در ایران رواج داد و در عرصهٔ ترجمه و ویراستاری نیز آثار قابل توجهی از خود به‌جا گذاشت؛ برخی ترجمه‌ها و ویراستاری‌های او در مجموعه‌های مرجع نشر یافته‌اند.
- نقش‌های فرهنگی دیگر: مشارکت در نهادهای فرهنگی، مشاوره در موزه‌ها و مؤسسات هنری و شرکت در پروژه‌های تحقیقاتی دربارهٔ تاریخ و فنون فرش از دیگر فعالیت‌های ایشان بوده است.
آثار و تألیفات (فهرست انتخابی کتاب‌ها)
در منابع عمومیِ فهرست آثارِ دکتر سیروس پرهام، مجموعه‌ای از تألیفات و ترجمه‌ها به چشم می‌خورد که در زیر فهرستِ انتخابیِ مهم‌ترینِ آنها آمده است. برای فهرست کامل می‌توانید به صفحات فهرست‌نگار کتاب‌ها مراجعه کنید.
فهرست انتخابی کتاب‌ها و تألیفات (به ترتیب موضوعی/نمونه)
- فرش و فرشبافی در ایران — (کتابی مرجع که در شش فصل به تاریخ و فنون فرش ایران می‌پردازد
- تاریخ فرش و فرشبافی در ایران — مجموعه‌مقالات و مقالهٔ گردآوری‌شده‌ای دربارهٔ تاریخ فرشبافی در ایران (برخی مقالات پیش‌تر در مجامع و نشریات تخصصی چاپ شده‌اند).
- دستباف‌های عشایری و روستایی فارس — پژوهشی میدانی و تحلیلی که به‌عنوان منبع درسی در رشتهٔ فرش مطرح شده است.
- رئالیسم و ضد رئالیسم (۱۳۳۳) — یکی از آثار اولیهٔ او در حوزهٔ نقد ادبی که مورد توجه قرار گرفت.
- ترجمه‌ها و ویراستاری‌های متعدد — شامل ترجمهٔ آثار ادبی و متون مرتبط با هنر و تمدن غرب و ویراستاری مجموعه‌ای از متون مرجع هنری و ادبی.
نقش و جایگاه ایشان در عرصهٔ فرش‌شناسی ایران
دکتر پرهام یکی از پایه‌گذاران شاخهٔ علمیِ فرش‌شناسی در ایران به‌شمار می‌آید؛ کتاب‌ها و مقالاتش به تحلیلِ شکل، ساختارِ گره‌ها، بررسیِ نقوش و ریشه‌های تاریخیِ بافته‌ها اختصاص دارد و بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان رشتهٔ فرش از آثار او بهره‌مند شده‌اند. علاوه بر پژوهش، حضور فعال ایشان در هیئت‌های مشورتیِ موزه‌ها و نهادهای اسنادی به حفظ، طبقه‌بندی و معرفی میراثِ منقولِ ایران یاری رسانده است.
مراسم تشییع و پیام‌ها
خبرگزاری‌های رسمی و رسانه‌های فرهنگی در روز درگذشت، پیام‌های تسلیت منتشر کردند و مقام‌های رسمی نیز فقدان او را تسلیت گفتند. بر پایهٔ گزارش‌ها، بنا بر وصیت مرحوم، پیکر ایشان در صحن امامزاده طاهر کرج آرام خواهد گرفت.
دیدگاه ها
میترا خاموش نمی شود ---- میترا ایزد روشنایی و فروغ است. ایزد نگهبان پیمان و میثاق. ایزد محافظ خانواده ، شهر، کشور. ایزد بخشنده ی ثروت و نعمت. ایزد شهریاری و قدرت. اندیشه به اینها راه که می پوید ، آدمی هوشیار می شود که چرا روانشاد ، استاد بزرگمان دکتر سیروس پرهام را میترا لقب داده بودند. استاد پرهام ؛ مترجم، ویراستار، منتقد، هنرشناس و فرش شناس بزرگ ایران، که امروز راهی دیار باقی شدند ، از پس سالها پژوهش و مراقبت و نوشتن از آنچه ادب ، آنچه هنر، آنچه فرهنگ و آنچه فرش است مفتخر به لقب میترا شدند. استاد ، سفرتان پر نور و پشت پایتان برای ایرانمان پر خیر. شما که ستاره شدید بالای سرمان نورتان جاری بر ایرانمان. انجمن طراحان فرش تهران
بسمه تعالی درگذشت استاد گرانقدر، شادروان دکتر سیروس پرهام را با اندوهی عمیق تسلیت عرض می‌کنیم. خدمات ارزشمند ایشان در حوزه فرهنگ و هنر ایران، به‌ویژه فرش دستباف، همواره ماندگار خواهد بود. از خداوند متعال برای آن مرحوم علو درجات و برای خانواده محترم و جامعه فرهنگی کشور صبر و بردباری مسئلت داری مسعود سپهرزاد
پیام تسلیت اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران بسمه تعالی با کمال تأسف و تأثر، درگذشت استاد فرهیخته و پژوهشگر برجسته فرش دستباف ایران، شادروان استاد سیروس پرهام، ضایعه‌ای سنگین برای جامعه فرهنگی، هنری و علمی کشور است. این استاد گرانقدر عمر پربرکت خویش را در راه تحقیق و پاسداشت فرش دستباف ایرانی صرف نمود و یادگارهای علمی و فرهنگی ماندگاری از خود برجای گذاشت که همواره چراغ راه پژوهشگران و هنرمندان خواهد بود. اینجانب به نمایندگی از اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران، این مصیبت جانکاه را به جامعه فرهیخته هنری و فرهنگی کشور، شاگردان و دوستداران ایشان تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند متعال برای روح بلندشان آرامش جاودان و برای بازماندگان محترم صبر و بردباری مسئلت می‌نمایم. روحشان شاد و یادشان جاودانه باد. با احترام - علانور توکلی رئیس اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران
روحشان شاد ویادشون گرامی وماندگار
بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيم با نهایت اندوه، درگذشت استاد فرهیخته و گرانقدر شادروان دکتر سیروس پرهام را به جامعه فرهنگی و هنری کشور، به‌ویژه خانواده بزرگ فرش دستباف، تسلیت عرض می‌نماییم. خدمات ارزشمند آن مرحوم در اعتلای فرهنگ و هنر ایران، به‌ویژه در حوزه فرش دستباف، همواره در یادها خواهد ماند و چراغ راه آیندگان خواهد بود. از درگاه خداوند متعال برای ایشان علو درجات، و برای خانواده محترم و جامعه فرهنگی کشور، صبر و بردباری مسئلت داریم. مسعود سپهرزاد رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان فرش دستباف تهران
خدا رحمتشون کنه، چه عمر بابرکتی داشتند.
بسیار متاسف شدم. خدا رحمتشون کنه. مردی دانشمند، پر کار، با اخلاق و مهربان و دوست داشتنی بود.
مورد رحمت پروردگار باد این بزرگ مرد
بازگشت همه بسوی اوست. فقدان استاد دکتر سیروس پرهام بدون تردید خسارتی جبران ناپذیر برای فضای علمی و هنری خصوصا فرش دستباف ایران است. این ضایعه را به خانواده معظم ایشان و به همه دوستداران علم، دانش، فرهنگ و هنر ایران تسلیت عرض می نمایم. محمد ارمی
روحشان شاد
روحشون قرین رحمت
بسمه تعالی با نهایت اندوه و تأسف، درگذشت استاد فرهیخته و پژوهشگر برجسته فرهنگ و هنر ایران، شادروان سیروس پرهام را به جامعه علمی، فرهنگی و هنری کشور، به‌ویژه دوستداران و پاسداران هنر اصیل فرش ایرانی، تسلیت عرض می‌نماییم. بی‌تردید خدمات ارزشمند و تحقیقات ماندگار ایشان در حوزه هنر و فرهنگ ایران زمین، سرمایه‌ای جاودانه برای تاریخ و آینده این مرز و بوم خواهد بود. انجمن کارفرمایان فرش دستباف قم، این ضایعه بزرگ را به خانواده محترم ایشان، شاگردان، همکاران و جامعه هنری ایران تسلیت گفته و از درگاه ایزد منان برای آن استاد فقید رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان صبر و شکیبایی مسئلت دارد. انجمن کارفرمایان فرش دستباف قم
استاد عزیز. روحشون شاد. یادشون گرامی
روحشان شاد
خدایش بیامرزد
روان شان شاد. دریغ از آنانی که می‌روند و جایگزینی‌شان دشوار است.
خدایش بیامرزد جاوید نام سیروس خان پرهام با یادگاری هایی که برای جامعه فرهنگ و هنر ایران گذاشتند نام و یادشان همیشه زنده است. عمر پر ثمری داشتند یادشان گرامی
روحش شاد
پیام تسلیت رئیس مرکز ملی فرش ایران با نهایت تأسف و تأثر، درگذشت استاد فرهیخته و پژوهشگر نامدار فرش دستباف ایران، زنده‌یاد سیروس پرهام را به خانواده محترم ایشان، جامعه هنری و دانشگاهی کشور، به‌ویژه خانواده بزرگ فرش دستباف، تسلیت عرض می‌نمایم. آن استاد گرانقدر با سالها پژوهش، تألیف و تلاش‌های ماندگار، چراغی فروزان در مسیر شناخت، معرفی و پاسداشت هنر-صنعت فرش ایرانی برافروخت و میراثی گران‌بها برای آیندگان به یادگار گذاشت. مرکز ملی فرش ایران ضمن بزرگداشت یاد و خاطره این استاد برجسته، از درگاه خداوند متعال برای آن فقید سفرکرده، رحمت واسعه، و برای بازماندگان شریف، صبر و سلامتی مسئلت می‌نماید. یاد و نام ایشان همواره در تار و پود فرهنگ و هنر ایران ماندگار خواهد ماند. روحشان شاد و راهشان پررهرو باد. زهرا کمانی رئیس مرکز ملی فرش ایران
استاد یگانه‌ام، شاهکار بی‌‌تکرار و یکه‌تاز جامعة انسانی در هر زمان و مکان اندوه سنگین فقدان وجود مبارک شما برای ایران و ایرانی دردی عظیم است که در بارگاه هستی چون شما آمدن، از نوادر است. خوی و خصال پسندیدة اخلاقی شما، بزرگ‌منشی، بردباری، اندیشمندی و یاری‌رسانی بی‌منت‌تان، مراتب فاخر شئونات علمی و درجات والای دانش شما را هماره در صدر نخبگان بی هماورد، زنده و جاوید نگاه خواهد داشت. بار تاسفی افزون که گوهرانی چون شما در سینة خاک آرام بگیرند، یاد شما مانای همیشگی
خدا رحمت کنه جناب استاد را صبر بسیار بباید پدر پیر فلک را تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید. راهش پر رهرو باد تسلیت به خانواده فرش ایران
با نهایت تاسف و تألم، از درگذشت دکتر سیروس پرهام مطلع شدم. ایشان پژوهشگری ژرف‌اندیش، محقق و هنردوست برجسته در حوزه هنر بافندگی و نشانه‌شناسی آنها بودند که سالها با عشق و فداکاری، در عرصه ثبت، تاریخ نگاری، مستندنگاری، شناسایی اصالت و منشأ دستبافته‌های عشایری و روستایی ایران خدمت کردند. تلاش‌های ارزنده ایشان باعث شد تا بخشی از حافظه تاریخی، هنری و فرهنگی ملت ایران به صورت مستدل و مستندسازی‌شده حفظ، معرفی و ماندگار شود. آثار و تألیفات ایشان نه تنها از نظر علمی ارزشمند و مستقل هستند، بلکه نقش مهمی در شناخت و تبیین هنرهای بومی و ارزش‌های فرهنگی کشور ایفا می‌کنند و همواره یادآور اهتمام و عشق قوی ایشان به فرهنگ ملی و قومی است. روح آن استاد بزرگوار شاد و یادشان همواره در دل حاضران و محافل هنری و فرهنگی جاودانه باقی خواهد ماند...
با اندوهی گران درگذشت دوست دانشمند و فرزانه ، زنده یاد دکتر سیروس پرهام را خدمت خانواده ی محترم پرهام ، دوست گرانقدر دکتر همایون پور و همسر محترمشان و سایر خویشان و دوستداران ایشان تسلیت عرض می کنیم! برای ما از دست دادن چنین پشتوانه ای آسان نیست . او پشتیبان راه و رسم ما در کارهای علمی و فرهنگی بود و با رفتنش احساس تنهایی و بی کسی می کنیم. تردید نداریم که چنین احساسی برای دوستان دیگر ایشان نیز پیش خواهد آمد که طی یک‌عمر آشنائی با ایشان همراه بوده اند و اثرها و نشانه های بیشتری از ایشان در زندگی خود مشاهده می کنند. برای همه ی عزیزان آرزوی تندرستی داریم ، امیدواریم یاد و نام نیک او آرام بخش روح و روان عزیزانی باد که بار سنگین خاطرات خوش و آموزه های سودمند او را توشه هایی از عمر خود کرده اند! یاد و نامشان گرامی باد! با ارادت واحترام، گیتی شکری، علی حصوری
انالله واناالیه راجعون بهمن1307فرزندی در محله سنگ سیاه شیراز به دنیا آمد که پس از نزدیک به یک قرن زندگی بابرکت ؛ درفرهنگ ایرانی نام نیک ازخویش برجای گذاشت. استاد عزیزم دکتر سیروس پرهام پس از طی مراحل علمی و فراز ونشیب در این عرصه، باپیروزی انقلاب اسلامی نیز، از دانش و تجارب خویش دریغ نورزید و در عرصه های گوناگون عطش و شوق وذوق تشنگان را از نهفته های وجودیش؛ پاسخی درخور داد. اینجانب چه در مراحل راه اندازی نهضت جدید علمی درقالب انجمن علمی فرش ایران ، یا در پیگیری راه اندازی اولین نشریه علمی پژوهشی فرش«گلجام» و چه در طرح تهیه و تدوین علمی دایره المعارف فرش ایران همواره شاهد یاری های ایثارگرانه این راد مرد تاریخ هنر بوده ام و مفتخرم که در رساله دکتری در کنار راد مرد دیگری از عرصه هنر ایران مرحوم دکتر آیت اللهی از چشمه دانش ایشان بهرمند گردیده ام وبه عنوان شاگرد کوچکشان در مراسمی که به پاس تقدیر از این هنر شناسان بزرگ وپژوهشگر ان پیشگام وبرجسته فرش ایران خدمتگزار بوده ام. خوشحالم از اینکه بالاخره در سال آخر زندگی پویای این بزرگ مرد ، دایره المعارف فرش که به نام او مزین است دربنیاد دانشنامه نگاری ایران و در تهران رونمایی گردید.خداوند روحشان را غریق رحمت واسعه اش گرداند امیرحسین چیت سازیان