استاد دکتر سیروس پرهام به دیدار حق شتافت...
سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور
|
انالله و انا الیه راجعون از شمار دو چشم یک تن کم با نهایت تأثر و اندوه، خبر درگذشت استاد ارجمند دکتر سیروس پرهام را دریافت کردیم. خدمات ایشان در زمینه فرش ایران، از پژوهش در دستبافت‌های عشایری و روستایی فارس تا عضویت در هیئت مدیره موزه فرش و تألیف آثاری مرجع، سهمی ماندگار در پیشبرد دانش فرش دارد. همچنین تأسیس و مدیریت سازمان اسناد ملی، ویراستاری دقیق و روند علم‌مدار نقد ادبی-هنری، و ترجمه آثار ادبی و هنری از دیگر ارکان این عمر باافتخار است. فقدان ایشان ضایعه‌ای است جبران‌ناپذیر برای جامعه علمی هنری ایران. امید آن داریم که آثار و مشی برجسته‌شان چراغ راه آیندگان باشد. سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور |
دکتر سیروس پرهام (1307-1404)
از تولد تا وفات — بیوگرافی، آثار و خدمات
دکتر سیروس پرهام، پژوهشگر و مترجم نام‌آشنا و از پیش‌کسوتان فرش‌شناسی ایران، روز دوشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ (۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵) در ۹۷ سالگی درگذشت. ایشان زندگیِ علمی و حرفه‌ای پرباری داشت و در حوزه‌هایی چون نقد ادبی، ترجمه، تاریخ هنر و به‌ویژه پژوهش و ترویج میراث فرش ایران خدمات چشمگیری ارائه نمود. فقدان ایشان ضایعه‌ای بزرگ برای عرصهٔ فرهنگ و هنر ایران است. ا.
بیوگرافی مختصر
- زادروز و زادگاه: دکتر سیروس پرهام در روز ۳ بهمن ۱۳۰۷ خورشیدی در شیراز زاده شد.
- تحصیلات: وی دوره‌های دانشگاهی را در ایران آغاز کرد و برای ادامهٔ تحصیل به خارج رفت؛ در کارنامهٔ علمی او فعالیت‌های آکادمیک و پژوهشی متعدد ثبت شده است. (منابع مرجع دربارهٔ سوابق تحصیلی و آغاز کارهای پژوهشی وی در منابع رانده‌شده و پرونده‌های علمی موجود قابل رؤیت است).
- سایر نام‌ها/پنهان‌نام‌ها: در برخی متون از نام‌های مستعار یا امضاءهایی نظیر «میترا» و «دکتر میترا» نیز برای او یاد شده است.
سوابق حرفه‌ای و خدمات فرهنگی — خلاصهٔ اهم فعالیت‌ها
- پایه‌گذاری و مدیریت اسناد ملی: دکتر پرهام از بنیان‌گذاران و مدیران ارشد در حوزهٔ اسناد ملی بود و از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۹ ریاست سازمان اسناد ملی (مرکز اسناد) را بر عهده داشت که نقش مهمی در سامان‌دهی سرمایهٔ اسنادی کشور ایفا کرد.
- نقش در ترویج و پژوهش فرش ایران: او به عنوان فرش‌شناس و پژوهشگر در حوزهٔ فرش دستباف ایران شناخته می‌شد؛ پژوهش‌ها و کتاب‌هایش در دانشگاه‌ها و مراجعِ آموزشیِ رشتهٔ فرش به‌عنوان منابع مرجع مورد استفاده قرار گرفته‌اند و مدتی نیز عضو هیئت‌مدیرهٔ موزهٔ فرش ایران بود.
- نقد و ترجمه ادبی: پرهام از نخستین کسانی بود که نقد ادبی به شیوهٔ مدرن را در ایران رواج داد و در عرصهٔ ترجمه و ویراستاری نیز آثار قابل توجهی از خود به‌جا گذاشت؛ برخی ترجمه‌ها و ویراستاری‌های او در مجموعه‌های مرجع نشر یافته‌اند.
- نقش‌های فرهنگی دیگر: مشارکت در نهادهای فرهنگی، مشاوره در موزه‌ها و مؤسسات هنری و شرکت در پروژه‌های تحقیقاتی دربارهٔ تاریخ و فنون فرش از دیگر فعالیت‌های ایشان بوده است.
آثار و تألیفات (فهرست انتخابی کتاب‌ها)
در منابع عمومیِ فهرست آثارِ دکتر سیروس پرهام، مجموعه‌ای از تألیفات و ترجمه‌ها به چشم می‌خورد که در زیر فهرستِ انتخابیِ مهم‌ترینِ آن‌ها آمده است. برای فهرست کامل می‌توانید به صفحات فهرست‌نگار کتاب‌ها مراجعه کنید.
فهرست انتخابی کتاب‌ها و تألیفات (به ترتیب موضوعی/نمونه)
- فرش و فرشبافی در ایران — (کتابی مرجع که در شش فصل به تاریخ و فنون فرش ایران می‌پردازد
- تاریخ فرش و فرشبافی در ایران — مجموعه‌مقالات و مقالهٔ گردآوری‌شده‌ای دربارهٔ تاریخ فرشبافی در ایران (برخی مقالات پیش‌تر در مجامع و نشریات تخصصی چاپ شده‌اند).
- دستباف‌های عشایری و روستایی فارس — پژوهشی میدانی و تحلیلی که به‌عنوان منبع درسی در رشتهٔ فرش مطرح شده است.
- رئالیسم و ضد رئالیسم (۱۳۳۳) — یکی از آثار اولیهٔ او در حوزهٔ نقد ادبی که مورد توجه قرار گرفت.
- ترجمه‌ها و ویراستاری‌های متعدد — شامل ترجمهٔ آثار ادبی و متون مرتبط با هنر و تمدن غرب و ویراستاری مجموعه‌ای از متون مرجع هنری و ادبی.
نقش و جایگاه ایشان در عرصهٔ فرش‌شناسی ایران
دکتر پرهام یکی از پایه‌گذاران شاخهٔ علمیِ فرش‌شناسی در ایران به‌شمار می‌آید؛ کتاب‌ها و مقالاتش به تحلیلِ شکل، ساختارِ گره‌ها، بررسیِ نقوش و ریشه‌های تاریخیِ بافته‌ها اختصاص دارد و بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان رشتهٔ فرش از آثار او بهره‌مند شده‌اند. علاوه بر پژوهش، حضور فعال ایشان در هیئت‌های مشورتیِ موزه‌ها و نهادهای اسنادی به حفظ، طبقه‌بندی و معرفی میراثِ منقولِ ایران یاری رسانده است.
مراسم تشییع و پیام‌ها
خبرگزاری‌های رسمی و رسانه‌های فرهنگی در روز درگذشت، پیام‌های تسلیت منتشر کردند و مقام‌های رسمی نیز فقدان او را تسلیت گفتند. بر پایهٔ گزارش‌ها، بنا بر وصیت مرحوم، پیکر ایشان در صحن امامزاده طاهر کرج آرام خواهد گرفت.
دیدگاه ها
میترا خاموش نمی شود میترا ایزد روشنایی و فروغ است ایزد نگهبان پیمان و میثاق ایزد محافظ خانواده ، شهر، کشور ایزد بخشنده ی ثروت و نعمت ایزد شهریاری و قدرت. اندیشه به اینها راه که می پوید ، آدمی هوشیار می شود که چرا روانشاد ، استاد بزرگمان دکتر سیروس پرهام را میترا لقب داده بودند. استاد پرهام ؛ مترجم، ویراستار، منتقد، هنرشناس و فرش شناس بزرگ ایران، که امروز راهی دیار باقی شدند ،از پس سالها پژوهش و مراقبت و نوشتن از آنچه ادب ، آنچه هنر، آنچه فرهنگ و آنچه فرش است مفتخر به لقب میترا شدند. استاد ، سفرتان پر نور و پشت پایتان برای ایرانمان پر خیر. شما که ستاره شدید بالای سرمان نورتان جاری بر ایرانمان. انجمن طراحان فرش تهران
بسمه تعالی درگذشت استاد گرانقدر، شادروان دکتر سیروس پرهام را با اندوهی عمیق تسلیت عرض می‌کنیم. خدمات ارزشمند ایشان در حوزه فرهنگ و هنر ایران، به‌ویژه فرش دستباف، همواره ماندگار خواهد بود. از خداوند متعال برای آن مرحوم علو درجات و برای خانواده محترم و جامعه فرهنگی کشور صبر و بردباری مسئلت داریم. مسعود سپهرزاد اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان فرش دستباف تهران
پیام تسلیت اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران بسمه تعالی با کمال تأسف و تأثر، درگذشت استاد فرهیخته و پژوهشگر برجسته فرش دستباف ایران، شادروان استاد سیروس پرهام، ضایعه‌ای سنگین برای جامعه فرهنگی، هنری و علمی کشور است. این استاد گرانقدر عمر پربرکت خویش را در راه تحقیق و پاسداشت فرش دستباف ایرانی صرف نمود و یادگارهای علمی و فرهنگی ماندگاری از خود برجای گذاشت که همواره چراغ راه پژوهشگران و هنرمندان خواهد بود. اینجانب به نمایندگی از اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران، این مصیبت جانکاه را به جامعه فرهیخته هنری و فرهنگی کشور، شاگردان و دوستداران ایشان تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند متعال برای روح بلندشان آرامش جاودان و برای بازماندگان محترم صبر و بردباری مسئلت می‌نمایم. روحشان شاد و یادشان جاودانه باد. با احترام علانور توکلی رئیس اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران
روحشان شاد ویادشون گرامی وماندگار