جانی دوباره به کالبد صنایع نساجی گیلان

واحدهای تولیدی بزرگی در عرصه نساجی و ریسندگی در استان گیلان فعالیت می‌کردند که با راکد شدن کارخانه‌های بزرگی نظیر پوشش و ابریشم گیلان این صنعت روبه افول نهاد.ضمن آنکه این خطه قطب صنعت نوغانداری است و در واقع در کنار خراسان رضوی بیشترین تولید نخ ابریشم را به عنوان ماده اولیه بخشی از این صنایع نساجی در کشور دارا هستند. 

این کارخانه‌ها از جمله چندین کارخانه بزرگ گیلان بود که پس از اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شدند اما انتظارات دولت از این واگذاری ها برآورده نشد و یک هزار و ۵۰۰ کارگر کارخانه پوشش و ۳۰۰ کارگر واحد ابریشم گیلان طی زمان کوتاهی بیکار شدند.

احیای کارخانجات نساجی گیلان که امروز دوباره چرخ آن به حرکت درآمده، وعده‌ای بود که آیت الله رئیسی در سفر سال ۹۹ خود به استان در جایگاه ریاست قوه قضاییه طی بازدید از کارخانه تعطیل شده صنایع پوشش ایران داد و بعد از آن مستمر پیگیر رفع مسائل آنها شد. رئیسی در دوره ریاست جمهوری هم در سفر بهمن ماه ۱۴۰۰ خود بر حل مشکل این واحدها تاکید کرد تا امروز که این واحدها جانی دوباره گرفته و به مدار تولید و اشتغال بازگشته‌اند. بهمن ماه ۱۳۹۹ آیت الله رئیسی در راس قوه قضائیه برای بررسی و حل مشکلات قضایی استان وارد گیلان شد و به دادگستری گیلان تکلیف کرد رسیدگی پرونده این ۲ کارخانه را در دستور کار قرار دهد و سه ماه بعد در اردیبهشت ۱۴۰۰ بخشی از این ۲ کارخانه احیا شدند.

ابریشم گیلان توان اشتغالزایی برای ۲۴۰ نفر را دارد

ابریشم گیلان یکی از واحدهایی بود که با حل مشکلات حقوقی و واگذاری به یکی از موسسات مالی و اعتباری فعالیت خود را آغاز کرد بطوریکه سرپرست این کارخانه اعلام کرده درصورت تامین مواد اولیه قادر است تعداد کارگران را به چند برابر وضع موجود افزایش دهد.

طراحی و اجرای شرکت ابریشم گیلان از سال ۵۴ در شهرستان صومعه‌سرا گیلان آغاز شد و تا سال ۵۷ ساختمان‌ها احداث و نخستین تجهیزات و ماشین‌آلات این کارخانه نصب شد. این کارخانه که زنجیره کاملی از فرآیند پرورش پیله‌تر ابریشم تا فرآیند تولید پارچه را شامل می‌شد در سال ۶۷ با جدا سازی توتستان‌های پرند و پرنیان و واگذاری آنها به بانک کشاورزی زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی بخش صنعت را از کشاورزی جدا کرد.

مالکیت این واحد تولیدی تا سال ۷۷ در اختیار سازمان صنعت و معدن و تجارت بود و در سال ۸۳ با اجرایی شدن قانون خصوصی‌سازی به بخش خصوصی و بانک صنعت و معدن و تجارت و یک هلدینگ بانکی فروخته شد اما خیلی با این شرایط فعال نبود و در سال ۸۹ تعطیل شد.

آن زمان، عدم تمایل سهامداران جدید به فعالیت در امر تولید و تأمین مواد اولیه همچون پیله خشک، تولیدات شرکت را به طور چشمگیری کاهش داد و کارگران به دلیل تعطیلی واحدها و غیرفعال شدن کارخانه بیکار شدند و در نتیجه کارخانه‌ای که از ظرفیت‌های بسیار مهم گیلان در صنعت ابریشم‌کشی بشمار می‌رفت به طور کامل تعطیل شد.

کارخانه ابریشم گیلان با ۱۸ هکتار وسعت و ۲۲ هزار مترمربع زیربنا و ظرفیت اسمی تولید ۱۰۴ تن نخ ابریشم تا سال ۸۹ به نحوی فعالیت خود را ادامه داد اما از آن زمان تا ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ تعطیل و راکد ماند که بالاخره در این سال دادگستری در پی دستور رئیس قوه قضاییه وقت و سپس رئیس جمهور با رفع مشکلات مالکیتی، این واحد تولیدی را بازگشایی و امکان‌سنجی آن را انجام و به سرپرست تحویل داد و پس از سه ماه واحد در مدار تولید قرار گرفت.این کارخانه که فعالیت خود را از سر گرفت برای ۸۰ نفر از متقاضیان جویای کار استان شغل ایجاد کرد و مدیران کارخانه قول مساعد دادند درصورت تامین مواد اولیه بتوانند برای ۲۴۰ نفر اشتغالزایی داشته باشند.

۴۰ درصد کارخانه ابریشم گیلان فعال است

سرپرست این کارخانه می‌گوید: ابریشم گیلان هم اکنون با ۴۰ درصد ظرفیت(در یک نوبت کاری) فعال است و می‌تواند ظرفیت عملی تولید خود را به ۸۵ تن درصورت تهیه مواد اولیه برساند. در این میان گیلان قطب نوغانداری کشور محسوب می شود و نوغانداران این خطه با تولید سالانه ۴۳۰ تن پیله‌تر ابریشم، سکاندار پرورش کرم ابریشم در کشور هستند.

حمزه مرادی تولیدات این کارخانه را حلقه مهمی در زنجیره تولید محصولات ابریشمی مانند پارچه و فرش ابریشمی می‌داند و اضافه می‌کند: در طول ۲۰ سال اخیر تولید پیله ابریشم به دلایل مختلف در ایران روبه کاهش بوده و آنقدر پیله داخل کشور وجود ندارد که بتواند این کارخانه را پشتیبانی کند.

او ادامه می‌دهد: اگر بخواهیم ظرفیت عملی تولید را به ۸۵ تن نخ ابریشم برسانیم قادر خواهیم بود طی سه روز تعداد پرسنل را از ۸۰ نفر به ۲۴۰ نفر برسانیم.

مرادی نیاز مصرف روزانه پیله‌تر این کارخانه را ۱۵۰ تن عنوان کرده و می‌گوید: آمار منتشره شرکت ابریشم از میزان پیله‌تر تولیدی استان یک هزار و ۵۰۰ تن بود که این کارخانه باید با تامین مالی، نیمی از این محصول(۷۵۰ تن) را جذب می کرد که این امر محقق نشد. در حال حاضر ۸۰ پرسنل این واحد تولیدی روزانه ۱۱۰ کیلوگرم نخ تولید می‌کنند و برای تولید این مقدار نخ به حدود ۳۱۰ کیلو پیله خشک یا۷۵۰ کیلو پیله‌تر نیاز دارد.

مرادی اضافه کرد: این واحد تولیدی منابع مالی تعریف شده‌ای برای جذب این مقدار پیله ندارد طی ۲ سال فعالیت که بصورت کارمزدی و هزینه ۸۰۰ میلیون تومانی کارخانه فعال هستیم، بودجه‌ مورد نیاز برای تامین مواد اولیه لازم را نداریم و در این راه به همراهی و مساعدت‌های دولتی نیازمندیم.

او با اشاره به آغاز فصل برداشت پیله‌تر ابریشم در سایر استان‌های کشور گفت: فصل برداشت پیله‌تر تا پایان مردادماه ادامه دارد لذا از دولت تقاضا داریم با اعطای تسهیلات کم بهره و یا خرید پیله ابریشم با توجه به اینکه هم اکنون خرید پیله در بازار ایران رقابتی است، مارا در تهیه مواد اولیه یاری کنند.

ارزش افزوده بالای صنعت ابریشم

سرپرست کارخانه ابریشم گیلان بیان کرد: اگر مواد اولیه این کارخانه تامین شود ارزش افزوده بسیاری پیدا خواهد کرد چراکه ارزش افزوده بالای صنعت ابریشم با سایر صنایع نساجی، فولاد و توریسم قابل قیاس نیست.

او قیمت پارچه ابریشمی با کیفیت معمولی در بازار را ۶۰۰ هزار تومان اعلام کرده و تاکید می کند: محصولات و خط تولید این کارخانه به لحاظ کیفیت در ایران مشابه ندارد و هر کیلو نخ صومعه در بازار ۶۰ دلار قیمت می خورد درحالی که پارچه تولید شده ۹۰ دلار است، ۳۰ دلار ارزش افزوده ایجاد خواهد شد، هیچ صنعتی در این بخش قابل رقابت با محصولات ابریشمی نیست.

مرادی اظهار می‌کند: ابریشم صنعتی زود بازده بوده و بازار فروش خوبی دارد حال که با دستور تاریخی رئیس جمهور این کارخانه مانند صنایع پوشش مجدد احیا شده از دولت و مسئولان می خواهیم حمایت بیشتری از ما داشته باشند.

او خواستار رفع موانع برای تامین سوخت مورد نیاز شد و افزود: این کارخانه ماهانه ۸۰ هزار لیتر سوخت نیاز دارد که در پنج ماه اخیر این سوخت را زیر نظر دادگستری استان تامین کرده است. باتوجه به اینکه لوله اصلی گاز در مجاورت این کارخانه قرار دارد و موافقت موقت استفاده از سوخت گاز نیز اخذ شده نیازمند همکاری بیشتر منابع طبیعی برای صدور مجوز قطع درختان در داخل کارخانه هستیم.

مرادی یکی دیگر مشکلات موجود را تعیین شخصیت حقوقی برای کارخانه اعلام کرد و گفت: درصورت تعیین شخصیت حقوقی موانع موجود قابل حل خواهد بود اما باید دستهای پنهانی که نمی گذارند کارخانه فعال شود را کوتاه کرد. او بیان کرد: این واحد تولیدی مدیر عامل ندارد و انتظار است مسئولان این موارد را پیگیری کند چرا که صنعت ابریشم در گیلان به رشد صنایع فرش و پارچه بافی کمک خواهد کرد.

سرپرست این کارخانه، به تقاضاهای بسیاری که برای تولید نخ به پارچه دارند اشاره کرد و گفت: با این وجود قادر به تامین سفارشات نیستیم درحالی‌که این کارخانه از بهترین ماشین آلات ساخت کشور ژاپن بهره می برد که حتی پس از گذشت حدود ۵۰ سال از ساخت آنها، نخ تولیدی این کارخانه کیفیت بسیار بالاتری در مقایسه با نخ‌های تولید شده توسط دستگاه‌های دیجیتالی چینی و هندی دارد.

به اعتقاد وی، راه اندازی و استفاده از تمام ظرفیت شرکت ابریشم گیلان علاوه ارز آوری و رفع مشکل بیکاری در منطقه به احیاء صنعت نوغانداری و افزایش درآمد کشاورزان کمک خواهد کرد.

کارخانه پوشش، مجهزترین و بزرگترین کارخانه نساجی خاورمیانه

کارخانه پوشش از واحدهای تولیدی است که به دلیل فراهم کردن زمینه اشتغال جمعیت زیادی از مردم، رشد آن از اهمیت بسیار زیادی در بین مردم برخوردار است این کارخانه روزی مجهزترین و بزرگترین کارخانه نساجی خاورمیانه بود که در ورطه تغییر وضعیت گرفتار شد.

این کارخانه در زمان واگذاری به بخش خصوصی با کمتر از سه درصد پیش پرداخت، به صورت اقساط ۳۶ ماهه به بخش خصوصی واگذارشد و یکهزار و ۵۰۰ کارگر آن بیکار شدند. سال ۸۵، دولت در حالی درصدد بازپس‌گیری این شرکت بزرگ برآمد که شرکت پوشش در اختیار بانک صنعت و معدن و افرادی که فاقد هرگونه توان مدیریتی و سرمایه گذاری بودند درآمده بود و آنها به بهانه اجرای اصل خصوصی سازی این کارخانه را به مبلغ ۲۹ میلیارد ریال قسطی خریده بودند.

مساحت ۸۵ هکتاری این شرکت که در محدوده شهر رشت واقع شده است موجب شد گوش خریداران بخش خصوصی با تعطیلی کارخانه برای نقد کردن سرمایه های موجود و فروش زمین و مایملک آنها برای کاربری‌هایی نظیر ساخت مسکن تیز شود.

اما آیت الله رئیسی در ۱۶ بهمن‌ماه ۱۳۹۹ همراه تیمی ۳۰ نفره متشکل از کارشناسان قضائی به گیلان سفر کرد و در این سفر مشکلات ۳۱ حوزه قضایی استان مورد بررسی و در دستور کار قرار گرفت. کارخانجات پوشش و ابریشم گیلان نیز ازجمله مواردی بودند که رسیدگی به مشکلات آنها به دستگاه قضایی سپرده شد.

هشتم بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ هم که آیت الله رییسی بعنوان رییس جمهور وارد گیلان شد در نخستین بازدید خود به صورت سرزده به کارخانه پوشش رشت رفت تا از وضعیت آن مطلع شود و در جریان آخرین تغییر و تحولاتش قرار گیرد.

اگرچه بازگشت کامل این کارخانه که زمانی از شرکت‌های بزرگ تولیدی و صادر کننده محصولات به اروپا بود در کوتاه مدت میسر نبود اما استانداری و دستگاه قضایی استان بر روند احیای مجدد این کارخانه تاکید داشته و تلاش خود را به کاربستند.

عزم و اراده دولت در احیای کارخانه پوشش

رئیس کل دادگستری گیلان احیای کارخانه پوشش را نشان از عزم و اراده دولت در حمایت از تولید دانست و گفت: ما توانستیم در هر نقطه از کشور با تکیه بر توان متخصصان داخلی در بخش تولید عملکرد موفقی از خود نشان دهیم.

حجت الاسلام حمزه خلیلی با بیان اینکه کارخانه پوشش با وجود همه سختی ها و مرارت‌های فراوان توانست در فازهای مختلف به چرخه تولید بازگردد، اظهار کرد: تعدادی از مسئولان در روزهای تلخ تعطیلی و ورشکستگی این کارخانه بزرگ سکوت کرده و تنها نظاره گر افول این واحد تولیدی بودند و هیچ اقدامی در راستای کمک به آن انجام ندادند.

وی با تاکید بر اینکه برای خلق یک کار بزرگ باید به دل سختی ها وارد شد و تمام رنج ها و هزینه های آن را متحمل شد، گفت: در ابتدای احیای این مجتمع تولیدی عده ای معتقد بودند که این کار محقق نخواهد شد و صرفا امری نمایشی بوده و سرانجامی نخواهد داشت اما مجموعه مدیریتی جدید توانست بخشی از این واحد تولیدی را احیا کند.

دادستان مرکز استان هم با اشاره به اینکه کارخانه پوشش در سال۸۳ بعد از واگذاری به فردی فاقد اهلیت مالی به تلی از خاکستر تبدیل شد، اظهار داشت: متولیان کارخانه به بهانه برف سال ۸۳ آن را تخریب نموده و تمام سازه های فلزی و دستگاه های آن را به فروش رساندند.

سید مهدی فلاح میری با بیان اینکه دستگاه قضایی از سال ۹۱ درگیر مشکلات احیای این کارخانه بوده و از سال ۹۸ این روند به صورت جدی دنبال شد، افزود: دستگاه قضایی تاکنون با بیش از ۳۰ فقره پرونده قضایی پیرامون این شرکت در محاکم استان مواجه بوده است.

دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان ادامه داد: برخی با انجام معاملات صوری املاک و تجهیزات کارخانه، مشکلات عدیده‌ای را در جهت احیای کارخانه به وجود آوردند که در راستای حل این معضلات، جلسات مستمری با حضور قضات متخصص و برخی مدیران و کارشناسان دلسوز و هیات مدیره شرکت آتیه دماوند در دادگستری مرکز استان تشکیل شد.

وی با اشاره به شعار سال و اهمیت بحت تولید و اشتغال گفت: تلاش ها و پیگیری های دستگاه قضایی ومسئولان اکنون به ثمر نشسته و شاهد احیای این واحد تولیدی در استان هستیم و پس از این نیز دستگاه قضایی با تمام قدرت و توان پشتیبان آن خواهد بود.

فلاح میری تصریح کرد: دادستانی استان به عنوان مدعی العموم طبق تکلیف قانونی پیرامون تعطیلی این شرکت، پرونده ای برای مسببین این وضع تشکیل داده و با متهم اصلی پرونده نیز برخورد قاطع قانونی صورت گرفته و پرونده همچنان در حال رسیدگی است با اتمام کار کارشناسی با تمام کسانی که مرتکب ترک فعل شدند برخورد خواهد شد و حکم نهایی پرونده به اطلاع مردم خواهد رسید.

گیلان یکی از قطب‌های مهم صنعت نساجی کشور

استاندار گیلان هم طی دو، سه هفته اخیر از شرکت صنایع پوشش ایران بازدید کرد و در این بازدید با اشاره به پیشینه استان، گیلان را یکی از قطب‌های مهم صنعت نساجی کشور عنوان کرد.

اسدالله عباسی سوء مدیریت‌ها سالیان گذشته را از دلایل ایجاد مشکلات جدی در صنایع بزرگ اعلام کرد که این صنایع را با چالش ها و مشکلات جدی روبرو کرده است و افزود: دولت انقلابی و مردمی سیزدهم برای احیای واحدهای تولیدی راکد یا تعطیل شده عزمی راسخ دارد.

وی از احیای ۱۷۲ واحد تولیدی و صنعتی در گیلان طی سال ۱۴۰۱ و کاهش ۲ درصدی نرخ بیکاری خبر داد و افزود: نقش ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در احیای کارخانه های تولیدی به ویژه صنعت نساجی در گیلان بسیار مهم است. بررسی های انجام شده نشان می‌دهد بسیاری ازکارخانه‌های نیمه تعطیل و تعطیل شده استان مشکلات حقوقی و قضایی داشتند و یا به دلیل عدم دریافت به موقع تسهیلات دچار رکود شدند و دولت تلاش می کند این نقیصه را بر طرف سازد.

عباسی اعلام کرد: براساس رصد سامانه کشوری، سال قبل موفق شدیم در گیلان ۱۰۸ درصد از تعهدات ایجاد اشتغال را محقق سازیم و یکی از دلایل کاهش میانگین نرخ بیکاری درمنطقه انجام همین تعهدات است.

نخستین مرحله کارخانه پوشش که افتتاح شد ۵۰ نیرو به کار بازگشتند و به گفته مسئولان طی ماه‌های آتی با افتتاح مرحله دوم این کارخانه میزان اشتغال در این کارخانه به ۲۰۰ نفر افزایش خواهد یافت.

استان گیلان در سال گذشته در حوزه احیای واحدهای تولیدی عملکرد بسیار خوبی داشت و معاون صنایع عمومی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز این عملکرد را موفق ارزیابی کرد. حال که دولت عزمی راسخ برای احیای واحد های راکد دارد انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۲ واحدهای بیشتری در گیلان تولید را از سر گیرند تا در سایه فعالیت تولیدی، اشتغال هم رونق یافته و اقتصاد پویایی خود را بازیابد.