بازارچه در موزه فرش؟

به دنبال دستور اختصاص فضایی از موزه فرش به بازارچه دائمی هنرهای سنتی و صنایع دستی، احمد محیط طباطبایی ـ‌ رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌های ایران) ـ گزینه دیگری را پیشنهاد کرد.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که نداشتن بازار و محلی برای عرضه محصولات صنایع دستی را مهم‌ترین مشکل هنرمندان می‌داند، به تازگی از دستوری که به موزه فرش داده تا بخشی از فضای آن به بازار دائمی هنرهای سنتی و صنایع دستی تبدیل شود، خبر داده است.

عزت‌الله ضرغامی در سخنرانی سمپوزیوم یکصد سال گردشگری، در شرح ماجرای این تصمیم و دستور، این‌طور گفت: قطعا یکی از مشکلات صنابع دستی عرضه است، ‌ما باید تسهیل عرضه و تقویت تقاضا کنیم. سیاست ما در صنایع دستی این است. از خانم محمودیان (معاون صنایع دستی) سوال می‌کنم که کجا محصولات صنایع دستی را عرضه می‌کنید، می‌گوید در بازار تهران ۳۰ غرفه بود که کرونا آمد و بسته شد و الان عرضه نداریم. بنده در سفر ایلام همراه رییس‌جمهور کامل از غرفه‌های صنایع دستی دیدن کردم، هنرمندان صنایع دستی در انواع و اقسام هنر غوغا کرده‌اند، فقط جایی برای عرضه ندارند. طرف در حوزه چرم بهترین کیف زنانه را تولید کرده است که به قیمت ۶۰۰ هزار تومان می‌فروشد. همین کیف را در سپهسالار و خیابان‌های مرکزی تهران دو سه میلیون تومان نمی‌دهند. این هنرمند از شیره جانش مایه گذاشته برای همین ۶۰۰ هزار تومان که جا ندارد آن را عرضه کند.

او اضافه کرد: در کنار موزه فرش، فضای بزرگی وجود دارد که مثل بیابان افتاده، ‌جنوب آن پارک است و مردم در رفت و آمد هستند، در آن فضا گربه‌ها از سر و کول هم بالا می‌روند، کودکان کار آن‌جا جمع شده‌اند، آن‌قدر کثیف است که یک بار که سرزده رفتم، خواهش کردم ورودی این فضا را تمیز کنند، این‌جا موزه است، مردم حداقل رغبت کنند وارد موزه شوند. الان هم که البته حدود یک ماه پیش بود، دستور داده‌ام آن محوطه باز را فورا به محل نمایش یا فروشگاه دائمی صنایع دستی تبدیل کنند. جمعیتی که آن‌جا می‌آید هیچ کجای تهران نیست، جمعه‌ها غلغله است و از پیاده‌رو آن نمی‌توان حرکت کرد.

اما احمد محیط طباطبایی ـ‌ مورخ، ‌پژوهشگر و رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه‌های ایران) ـ پس از شنیدن این سخنرانی، پیشنهاد دیگری را مطرح کرد که درباره آن به ایسنا گفت: بین دو موزه فرش و هنرهای معاصر زمینی قرار دارد که در طراحی اولیه به پارکینگ دو موزه اختصاص پیدا می‌کرد که متاسفانه هرگز آن طرح عملی نشد؛ زیرا ۲۲ بهمن سال ۵۶ موزه فرش افتتاح شد و فقط یک سال تا قبل از انقلاب فعالیت کرد و پس از آن، طرح ادامه پیدا نکرد. در ضلع شرقی موزه فرش نیز یک زمین بازی است که قرار بود در آن قسمت، ساختمان فرش‌های بزرگ پارچه ساخته شود که این طرح هم اجرا نشد. این زمین بعدها گرفته شد و به تصاحب پارک درآمد.

او افزود: بین دو موزه هنرهای معاصر و موزه فرش زمینی وجود دارد که قرار بود پارکینگ شود که نشد. همین فضا در دهه ۶۰ به بازارچه فروش تولیدات زندانیان آزادشده و افرادی که دچار معضل و مشکلاتی بودند، تبدیل شد تا به کار مثبت روی آورند. این فضا به تدریج و با دست به دست شدن، به بازارچه‌ای تبدیل شد که نمی‌شود اسمی روی آن گذاشت؛ بازارچه صنایع دستی یا صنایع محلی یا چه؟ همه‌چیز در این بازار پیدا می‌شود، درحالی که مِلک آن متعلق به موزه هنرهای معاصر است و می‌تواند به بازار صنایع دستی تبدیل شود و در اختیار تولیدکنندگان هنرهای سنتی و صنایع دستی قرار گیرد و همه از شهرداری تا مدیریت دو موزه کمک کنند تا این بازارچه در زمینی که قبلا کاربری مشابه داشته، برپا شود.

رییس کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم) با بیان این‌که بهتر است نظم موزه فرش به‌هم نخورد، اظهار کرد: فضای موزه حتما به فعالیت‌های مرتبط با فرش باید اختصاص داشته باشد و فضای دیگری از آن محدوده را برای بازارچه صنایع دستی، هنرهای تجسمی و معاصر استفاده کنند.

محیط طباطبایی با اشاره به تصمیم‌هایی که در مقطعی برای جمع‌آوری این بازارچه در حاشیه موزه هنرهای معاصر گرفته شده است، ‌گفت:‌ قرار بود این بازارچه جمع شود و تا جایی که یادم است موزه هنرهای معاصر سند ملکی زمین آن را هم گرفته است. شاید بهتر باشد این زمین به آن‌چه از اول بوده، برگردد و مختص تولیدکنندگان هنرمند بخش صنایع دستی و هنرهای سنتی باشد.