17 سال از تصویب گذشت: تیغ بودجه بر نقش رونق فرش دستباف

۱۷ سال قبل اتحادیه فرش دستباف استان برای بازگشت مجدد رونق به بازار این هنر سنتی استان که  قدمتی حدود ۶ قرن در خراسان‌جنوبی دارد و به نوعی با تار و پود مردم این خطه کویر گره خورده است ۴ طرح را تدوین و برای اجرا در سفر نخست هیئت دولت نهم به خراسان‌جنوبی ارائه کرد که در این سفر هم اجرایی شدن این ۴ طرح مصوب شد.

اما نه تنها این مصوبه در دولت نهم و دهم پا را فراتر از صفحه کاغذ نگذاشت که در دولت یازدهم نیز در اولین سفری که رئیس جمهوری وقت به خراسان‌جنوبی داشت دوباره این طرح‌ها برای اجرا مصوب شد ولی در این دولت هم یک قدم برای عملیاتی شدن این طرح‌ها از سوی متولیان امر برداشته نشد و طرح‌های مصوب همچنان در اولین گره‌ها یعنی تدوین و تصویب بر روی صفحه کاغذ مانده‌اند و منتظرند تیغ بودجه به مدد آید تا شاید بتوانند این طرح‌ها و نقشه‌ها را عملیاتی کنند.

چنان که از قراین بر می‌آید هیچ گاه نمی‌خواهد دستی از آستین برای عملی شدن این طرح‌ها بیرون آید و پا را از قول‌ها فراتر بگذارد تا گره رکود از صنعت سنتی فرش دستباف استان باز شود و شاهد رونق مجدد هنری باشیم که دست بافته‌های هنرمندان آن کف پوش بیشتر خانه‌های کشورهای جهان است. تجار خارجی هم این دست هنر بافندگان فرش خراسان‌جنوبی را با برندهای فرش مود و درخش می‌شناسند و به خاطر کیفیت بالای آن سروکله می‌شکنند.

اتحادیه فرش دستباف استان ۴ طرحی را که برای رونق بخشی مجدد این هنر دیرینه خراسان‌جنوبی تدوین کرد شامل چه طرح هایی است؟

ایجاد مرکز تهیه و توزیع مواد اولیه مرغوب به قیمت تمام شده، برپایی نمایشگاه دائمی فرش دستباف، ایجاد مجتمع تولید سفارش‌پذیر فرش دستباف و راه اندازی آموزشگاه جامع فرش دستباف در استان از جمله این طرح هاست.

صحبت های رئیس اتحادیه فرش دستباف استان بعد از ۱۷ سال حکایت از این دارد که با وجود مصوبه شدن این طرح‌ها هنوز راه به جایی نبرده و هیچ خبری هم از قول‌هایی که مسئولان در این زمینه داده‌اند نشده است.

«کامیابی مسک» در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: در سفر اول  دکتر «روحانی» به خراسان‌جنوبی دوباره اجرایی شدن این طرح ها مصوب شد و در سفری که وزیر صنعت، معدن و تجارت هم به استان داشت مجدد بر اجرایی شدن آن تاکید شد، طوری که ۴ طرح رونق بخشی فرش دستباف استان به ایمیدرو برای عملیاتی شدن ارائه شد اما این سازمان هم هیچ اعتباری برای شروع اجرای این طرح ها نداد.

وی تصریح کرد: در این سال ها از وزارتخانه، شرکت ملی فرش و صندوق کارآفرینی امید هیچ خبری مبنی بر این که اجرایی شدن این طرح ها را متقبل شدند نشد.به گفته وی بعضی از طرح‌ها و کارها پایه‌ای است و بخش خصوصی هم چون با ریسک بالایی همراه است نمی تواند این طرح ها را عملیاتی کند؛ بعلاوه این طرح ها را به صندوق کارآفرینی امید نیز ارائه دادیم تا تسهیلات برای اجرایی شدن آن بدهد که پشتیبانی نشد و وامی به این طرح ها اختصاص نیافت.

ارتزاق ۵۰ هزار بافنده از راه فرش بافی

وی که یک کارشناس خبره در این زمینه نیز به حساب می آید بیان داشت: راه ارتزاق ۵۰ هزار بافنده استان از این طریق است پس اگر نمی‌توانیم کار جدید ایجاد کنیم حداقل این ۵۰ هزار بافنده را حمایت کنیم تا مجبور به مهاجرت به شهر نشوند و بعد شاهد پیامدها و آسیب‌های ناشی از این حضور در شهرها نباشیم.

 رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان‌جنوبی افزود: این اتحادیه ۱۷ سال قبل برای رونق مجدد فرش استان اجرایی شدن اهدافی را در قالب ۴ طرح پیش بینی کرد تا سود بیشتری نصیب بافنده شود.

کامیابی مسک که خودش سابقه ای در فرش بافی دارد و با این هنر بزرگ شده است ادامه داد: وقتی می خواهی مزد یک بافنده فرش را بدهی از او خجالت می کشی زیرا کارکرد یک ساله یک بافنده فرش به اندازه دو ماه حقوق یک کارگر است.

به گفته وی وقتی که تجار فرش نمی توانند فرش های بافته شده را بفروشند نتیجه این می شود که از این اوضاع رکود حاکم بر صنعت فرش دستباف نه بافنده و نه فروشنده هیچکدام رضایت ندارند.

در این طرح هایی که برای رونق بخشی صنعت فرش استان ارائه شده بنابر اطلاعات وی اگر بخواهیم تولید این صنعت زیاد باشد باید ابتدا مواد اولیه مرغوب باشد و دیگر این که با قیمت مناسب در اختیار بافنده قرار گیرد که براساس یکی از این طرح ها مواد اولیه مرغوب با قیمت مناسب در اختیار بافنده قرار می گیرد و زمانی که فرش را بافت از قیمت آن کم می شود زیرا اگر با مواد اولیه خوب فرش بافته شود برند این هنر را در بازارهای جهانی می توانیم حفظ کنیم.

تشکیل کنسرسیوم فرش

رئیس اتحادیه فرش دستباف استان ادامه داد: براساس این طرح ها مقرر شد که کنسرسیومی تشکیل شود تا در آن فروشگاه اینترنتی ایجاد کرده و به روز فرش هایی که در نقاط مختلف تولید می شود را دید و مشتریبه صورت آنلاین با هر رنگ، طرح و نقشه ای که مورد پسندش است کالای مورد نظرش را سفارش دهد.

به گفته کامیابی مسک با این اقدام سفارش خریدار به طور مستقیم به بافنده فرش منتقل و اتفاقی که با این کار می افتد دست واسطه ها قطع می شود زیرا وقتی فرشی که بافنده با زحمت زیاد می بافد چند دست در دست واسطه ها می چرخد و یک سوم ارزش افزوده آن به او می رسد.

وی تصریح کرد: برای راه اندازی فروشگاه اینترنتی فرش دستباف اتحادیه به دنبال تهیه زمین رفت اما اداره مسکن و شهرسازی گفت اگر بخواهید زمین بگیرید باید در مزایده شرکت کنید که دیگر به دنبال آن نرفتیم بعد از آن به سمت اوقاف رفته تا از زمین های وقفی بگیریم که پاسخ دادند نمی شود و در پایان هم پیشنهاد مسئولان امر این بود که زمین را شخصی تهیه کنید و این کار را هم کردیم اما وقتی رفتیم تسهیلات دریافت کنیم وامی برای این موضوع داده نشد و بانک ها دست رد به سینه اتحادیه فرش دستباف زدند.

بعد از این که تلاش ها برای ایجاد فروشگاه اینترنتی فرش دستباف به نتیجه نرسید از دیگر دست اندرکاران فرش در استان خواسته شد تا کنسرسیومی تشکیل شود که با تشکیل آن هر دستگاهی به اندازه ای که پول گذاشته است سهم ببرد که این پیشنهاد هم عملیاتی نشد. به نظر وی اگر این اتفاق می افتاد که کنسرسیوم تشکیل می شد استان به طور مستقیم می توانست صادرات فرش داشته باشد هرچند که دیگر استان ها از این پیشنهاد ایده گرفتند و دست به اقداماتی زدند.

ارسال به مرکز ملی فرش

این تاجر و تولید کننده فرش دستباف استان عنوان داشت: طرح هایی که برای رونق بخشی صنعت فرش دستباف استان تدوین کردم به مرکز ملی فرش ایران ارسال شد و مورد تایید هم قرار گرفت اما در همین مرکز هم کاری برای عملیاتی شدن آن انجام نشد.

به نظر کامیابی مسک اگر این طرح ها در نقطه ای از ایران به عنوان پایلوت عملیاتی شود به طور حتم بعد از نتیجه بخش بودن آن به این موضوع می رسند که در خراسان جنوبی هم باید این طرح ها اجرایی شود.
 

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی افزود: بعد از مصوبه شدن این طرح ها نامه ای به متولیان امر فرستادیم و اجرایی نشدن آن ها را داد زدیم اما همه این کارها بی نتیجه بود؛ این برنامه هایی بود که برای رونق مجدد فرش دستباف داشتیم و تاکید هم بر این بود که در استان شغل و کار ایجاد شود.

به گفته وی فرش صنعت به روزی نیست و یکی از صنایع سنتی منطقه به حساب می آید که ریشه در آداب و فرهنگ این سرزمین دارد و می توان فرش هایی که از سر عشق و علاقه بافته می شود را به مشتری های خاص داد و با توجه به این که خیلی ها به این هنر علاقه دارند و برای دلشان این کار را انجام می دهند هیچ گاه هیچ بازار دیگری نمی تواند بازار فرش خراسان جنوبی را بگیرد.