رکورد جهانی بزرگ‌ترین فرش دست‌توفت به هند رسید!

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور
سرویس اخبار خارجی

تولیدکننده هندی رکورد جهانی گینس را برای بزرگ‌ترین فرش دست‌توفت جهان ثبت کرد

بزرگ‌ترین فرش یا قالی دست‌توفت* جهان با مساحت تقریبی  12000مترمربع  توسط شرکت Hands Carpets، زیرمجموعه شرکت مادر Patodia Contract، در شهر بهادوهی هند برای مسجد جامع شهر آستانه‌ پایتخت قزاقستان تولید شد.
رکورد رسمی این دستاورد در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۵ توسط گینس ورلد رکوردز (Guinness World Records) به ثبت رسید.

فرش عظیم‌الجثه دست‌توفت با طرحی پیچیده و باشکوه از مدالیون مرکزی، برای مسجد بزرگ آستانه – که بزرگ‌ترین مسجد در آسیای مرکزی است – طراحی و تولید شد.
بیش از ۱٬۰۰۰ صنعتگر ماهر در ساخت این فرش نقش داشتند؛ تولید آن در شهر بهادوهی (Bhadohi) هند، از تابستان سال ۲۰۲۱ آغاز شد و در مدت شش ماه به پایان رسید. عملیات نصب نیز طی ۵۰ روز انجام شد.

این فرش که مساحتش ۱۲٬۴۶۴/۲۹ مترمربع است، مدالیونی با قطر ۷۰ متر دارد و نقشه آن از باغ‌های بهشت الهام گرفته است. طرح از دایره‌ای مرکزی با هشت محور در زمینه اصلی گسترش می‌یابد.

راوی پاتودیا، مالک شرکت Patodia Contract در مورد این دستاورد خاطرنشان کرد که شرکت او در ژانویه 2021 سفارشی برای ساخت این فرش عظیم به ارزش 12 کرور روپیه دریافت کرده است.  

او گفت: «ما برای به دست آوردن این پروژه با چندین کشور رقابت کردیم.» 

پاتودیا اضافه کرد: «این فرش قبل از انتقال به قزاقستان، در ۱۲۵ قطعه جداگانه - هر کدام به ابعاد ۵ متر در ۲۵ متر - بافته شده و پنجاه روز طول کشیده تا فرش در فرآیندی پیچیده داخل مسجد پهن و نصب شود».

این فرش دارای یک طرح دایره‌ای به عرض ۷۰ متر در مرکز خود است و با الگویی ایرانی به نام «جنت‌الفردوس» بافته شده است.

کارخانه Patodia Contract دارای توان تولید بیش از ۲۵٬۰۰۰ مترمربع در ماه است و فرایند تولید آن به‌صورت عمودی یکپارچه شده تا کنترل کیفیت، رنگرزی درون‌کارخانه‌ای نخ‌ها و تیم نصب حرفه‌ای در محل را تضمین کند.

در مراحل برنامه‌ریزی، حتی کوچک‌ترین خطاهای ساختاری می‌توانست مشکلات بزرگی در زمان نصب ایجاد کند، ازاین‌رو واحدهای طراحی و برآورد مهندسی به‌طور پیوسته پشتیبانی فنی ارائه دادند. در طراحی و ساخت، تمام جزئیات معماری مسجد — از لوسترها و گوشه‌ها گرفته تا کف‌پوش، دیوارها و ستون‌ها — در نظر گرفته شد.

در تمام طول پروژه، همکاری نزدیک با طراحان طرف کارفرما حفظ شد تا ضمن هدایت هنری طرح، اجرای فنی و تخصصی توسط Patodia Contract انجام گیرد.

اکنون این فرش در محل دائمی خود، یعنی مسجد بزرگ آستانه در قزاقستان، گسترده شده و نمادی از بزرگی مقیاس و ظرافت دست‌ساز انسانی به شمار می‌آید.

ریشه‌های شرکت Patodia Contract به سال ۱۸۸۱ میلادی بازمی‌گردد، زمانی که اِی. تِلِری (A. Tellery)، از پیشگامان فرش دست‌ساز هند، آن را در شهر بهادوهی نزدیک واراناسی بنیان نهاد. چند دهه بعد، مالکیت آن به خانواده پاتودیا (Patodia) منتقل شد.
امروزه نسل دوم این خانواده مدیریت مجموعه را برعهده دارد و با حفظ سنت دست‌ساخت‌های نفیس و نوآوری‌های هنری، حضور فعالی در دهلی، بمبئی، حیدرآباد، دبی و سنگاپور دارد.

آثار Patodia Contract زینت‌بخش برخی از مجلل‌ترین کاخ‌ها، هتل‌های لوکس و اقامتگاه‌های شخصی در جهان هستند. از افتخارات این مجموعه، تولید یکی از ظریف‌ترین فرش‌های دست‌گره پشمی دنیا با تراکم خارق‌العاده ۴٬۹۰۰ گره در هر اینچ مربع است.

بررسی های سرویس اخبار خارجی کارپتور نشان می‌دهند که مبلغ قرارداد تولید این فرش توسط Patodia Contract معادل «۱۲ کرور روپیه»، تقریبا معادل 1.5 میلیون دلار  بوده است.

* فرش دست‌توفت(hand-tufted rug)  با فرش دست‌باف سنتی (Hand-knotted carpet) دارای تار، پود و خامه متفاوت است و نباید با آن یکی دانسته شود.
فرش‌های سنتی ایرانی، ترکی، افغان و … از نوع گره‌دار (دست‌باف) هستند. یعنی خامه (نخ پرز) به‌صورت دستی به تارها گره می‌خورد و با پود تثبیت می‌شود. این ساختار سه‌عنصری (تار، پود، خامه) باعث دوام زیاد، ارزش هنری و امکان ترمیم است.

در مقابل، فرش دست‌توفت با تفنگ بادی یا برقی مخصوص توفتینگ (Tufting Gun) تولید می‌شود.
در این روش بافنده با دستگاه، نخ را درون پارچهٔ زمینه‌ای (backing fabric) شلیک می‌کند؛ سپس لایه‌ای از چسب لاتکس در پشت کار زده می‌شود تا نخ‌ها ثابت بمانند؛ در نهایت یک آستر یا پوشش پشتی (canvas backing) روی آن چسبانده می‌شود. در نتیجه هیچ گره واقعی وجود ندارد، تار و پود سنتی در ساختار دیده نمی‌شود و با وجود آن‌که «دستی» انجام می‌شود، از نظر بافت دست‌باف اصیل محسوب نمی‌گردد.  در واقع دست‌ساخته‌ای ماشینی-دستی است، نه فرش دست‌باف سنتی ایرانی با گره و پود. این نوع تولید برای پروژه‌های بزرگ، مساجد یا هتل‌ها رایج است چون سرعت و صرفه‌جویی دارد اما از نظر دوام، ارزش هنری و تاریخی با فرش‌های گره‌دار قابل مقایسه نیست.