روستایی با قدمت یک قرن فرشبافی؛ میزبان نخستین جشنواره ملی فرش شهرستان ملایر

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

زنان روستاهای «کسب» و «ننج» با گره ترکی و یک پوده به اندازه‌های استاندارد، قالی «چارچنگ» را خلق می‌کنند تا به‌عنوان نقشی اصیل و زیبا همچون نگینی بر انگشتری غرب ایران بدرخشد. این نقش نه ترنج دارد و نه لچک، بلکه دارای حاشیه و متن است و در میانه نقوش متن به فواصل معین نقش «چلیپای شکسته» دیده می‌شود. نام فرش نیز از همین نقش قدیمی گرفته شده است.

درخشنده بودن رنگ‌ها، تقارن رنگی، ثبات در رنگ، کیفیت پرز فرش و عمر طولانی از ویژگی‌های فرش چارچنگ است.

اختر خالقی یکی از زنان فرشباف روستاست که بیش از ۵۰ سال است دار قالی گرمابخش خانه‌اش شده و گره بر گره «چلیپای شکسته» را نقش می زند و با همین دستان هنرمند، چهار فرزندش را به تنهایی بزرگ کرده و به خانه بخت فرستاده است. او به این میراث گران‌بها که از مادرانش به او رسیده است، افتخار می‌کند و سال هاست که صدای دفه‌ای که بر گره‌ها می‌کوبد، آهنگی دلنشین است که در سراسر خانه خاله اختر می پیچد.

فرش «چارچنگ» قبلا یکی از مهم‌ترین فرش‌های صادراتی بوده است

معاون اتحادیه فرش بافان ملایر با سابقه فعالیت ۴۰ ساله در حوزه فرش دستباف، قدمت بافت فرش «کسب» را بیش از یک قرن عنوان کرد و گفت: فرش «چارچنگ» قبلا یکی از مهم ترین فرش های صادراتی بوده اما در حال حاضر بیشتر بازار داخلی دارد.

محمد خالقی روز چهارشنبه، ۲۸ شهریور ماه در حاشیه اولین جشنواره ملی روستای «کسب» به حدود ۶۰ بافنده در این روستا اشاره و تصریح کرد: هر بافنده سالانه ۱۲ متر مربع فرش می بافد و در مجموع بیش از ۷۰۰ متر مربع فرش در این روستا به‌صورت سالانه بافته می‌شود.

خالقی با تاکید بر اینکه در صورت رونق بازار صادرات بافندگان خوبی داریم، گفت: در حال حاضر به‌دلیل کساد شدن بازار فرش دستباف، تولید کم شده است.

وی از ایجاد تنوع و اضافه شدن رنگ‌های بازار پسند از جمله رنگ سرمه‌ای، بژ و مسی به فرش‌ها دستباف روستای «کسب» خبر داد و پیشنهاد داد تسهیلاتی برای خرید فرش دستباف در اختیار خریداران قرار دهند تا فرش دستباف راحت تر به فروش برسد.

خالقی همچنین عرضه فرش دستباف شهرستان در نمایشگاه های مبلمان منبت ملایر را از دیگر برنامه‌های پیش رو برشمرد و خاطرنشان کرد: فرش «چارچنگ» کسب در واقع یک سفره صبحانه است و از یک سینی تشکیل شده که دارای یک خورشید و گل های مختلف از جمله گل قوری و سماور است.

فرش دستباف ملایر؛ یکی از هنرهای دستی فاخر با شهرت ملی و جهانی

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر نیز فرش دستباف ملایر را یکی از هنرهای دستی فاخر و دارای پیشینه بالا با شهرت ملی و جهانی خواند که سازمان میراث فرهنگی، مهارت بافت چهار نقش فرش این شهرستان را به ثبت ملی رساند.

به گفته ابراهیم جلیلی نقش فرش پیچ جوزان، نقش ماهی ازندریان و حسین آباد شاملو، چارچنگ کسب و ننج و نقش فرش روستای میشن تاکنون در میراث ناملموس کشور به ثبت ملی رسیدند و مالکیت معنوی و مهارت فن بافت این فرش‌ها، مربوط به شهرستان ملایر است.

جلیلی در این جشنواره به هنرهای مختلف صنایع دستی شهرستان ملایر اشاره کرد و افزود: در حال حاضر در ۲۰ رشته فعال هستیم.

وی برگزاری رویدادهای متنوع را یکی از راهکارهای مهم معرفی ظرفیت‌های این شهرستان خواند و ادامه داد: با توجه به ملی شدن نقش فرش کسب و ننج، امسال اولین جشنواره فرش ملی روستای کسب با نقش چارچنگ برگزار شد تا این هنر و ظرفیت هر چه بهتر معرفی شود.

جلیلی از دیگر مزیت‌های برگزاری این جشنواره را ترویج هنر فرش کسب، انتفاع اقتصادی جوامع محلی و تبلیغات این هنر فاخر دانست و گفت: برگزاری اینگونه رویدادها و جشنواره‌ها، موجب می‌شود افرادی که در حوزه بافت فرش فعال هستند، برای ادامه کار تشویق و ترغیب شوند و به نوعی از منسوخ شدن آن جلوگیری خواهد شد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر خواستار توجه هر چه بیشتر مسوولان و مردم به هنر فرش به ویژه فرش دستباف شد و افزود: این هنر یک هنر فاخر و کار سالمی است که مواد اولیه آن در خودِ شهرستان تهیه می‌شود و به جایی وابسته نیست و می‌تواند جای خیلی از اشتغال‌های پشت میزی را بگیرد و از نظر درآمدزایی، درآمد بسیار خوبی را به دنبال دارد.

استان همدان بیشترین منطقه بافت در کشور را دارد

مسئول انجمن تولید و صادرکنندگان فرش دستباف همدان نیز در ادامه این جشنواره اظهار کرد: این استان از نظر تنوع، بیشترین منطقه بافت را در کشور با حدود ۴۰ منطقه بافت دارد و نقش فرش‌هایی همچون چارچنگ کسب و ننج، میشن جوزان ملایر صاحب برند بوده و در دنیا نامی هستند.

حمیدرضا فروزان‌احسن با بیان اینکه در گذشته حدود ۷۰ هزار قالیباف در استان همدان فعالیت داشتند، مطرح کرد: بیش از ۱۰۰ هزار نفر نیز در زنجیره فرش همچون پشم‌چینی، ریسندگی و رنگرزی فعال بودند و اشتغال خوبی ایجاد شده بود.

فروزان احسن با تاکید بر اینکه حرفه فرشبافی حدود ۲۸ رسته وابسته دارد که برخی از آنها در منطقه در حال فراموشی و منسوخ شدن است، افزود: تمامی این رسته‌ها در همدان فعال بوده و باید با برگزاری اینگونه جشنواره‌ها، باید این رسته‌ها فعال، احیا و بازآفرینی شود تا بتوانیم این هنر فاخر را حفظ کنیم.

مسئول انجمن تولید و صادرکنندگان فرش دستباف همدان ادامه داد: فرش دستباف در دنیا مربوط به ایران است و نباید این هنر را نادیده بگیریم و به هنرمندان قالیباف ارزش دهیم، در غیراینصورت این هنر فاخر و هنرمندان آن از بین می‌روند.

با فرش می‌توانیم فرهنگ کشورمان را به دنیا صادر کنیم

فروزان‌احسن با تاکید بر اینکه فرش هنری است که می‌توانیم با آن فرهنگ کشورمان را به دنیا صادر کنیم، یادآور شد: همدان از نظر تنوع فرش استان بسیار خوبی است و فرشباف یک هنرمند است و چنانچه به آنها ارزش ندهیم، کنار می‌کشند و این هنر کم‌کم به فراموشی سپرده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه فرش چارچنگ کسب و ننج در دنیا معروف و صاحب برند است، گفت: فرشبافان کسب و ننج در گذشته از روی اُرنک(تکه فرش‌هایی که به عنوان نقشه استفاده می‌شد)، فرش می‌بافتند و امروز هم مرسوم است و حفظی فرش می‌بافند و نقشه چهارخانه‌ای نداشتند، اینها نشان دهنده ارزش هنرمند است.

فعالیت ۳۰ هزار فرشباف در استان همدان

به گفته مسئول انجمن تولید و صادرکنندگان فرش دستباف همدان، امروز از حدود ۷۰ هزار فرشباف فعال در استان، این تعداد به حدود ۳۰ هزار نفر رسیده و چنانچه توجهی به آنها نشود، همین تعداد کمتر هم می‌شوند و هنر فرش به فراموشی سپرده می‌شود.

فروزان‌احسن با بیان اینکه فرشبافی صبر، حوصله، عشق و علاقه می‌خواهد و در گذشته خانوادگی به این هنر می‌پرداختند، افزود: رسته‌های وابسته به فرش همچون پشم‌ریسی باید دوباره احیا شود و فرش را هنر فرهنگ بدانیم و آن را به دنیا صادر کنیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد: سال ۱۳۷۴ حدود ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار صادرات فرش داشتیم که با درآمد نفت برابری می‌کرد و حتی بیشتر بود، اما امروز این میزان صادرات به ۵۰ میلیون دلار رسیده و بسیاری از کشورهای همسایه جای ما را گرفتند و فرش ایران را به اسم خودشان صادر می‌کنند.

روستای «کسب» روستایی نخبه پرور است

بخشدار بخش جوکار نیز در این جشنواره به نخبگان فرهنگی، سیاسی و اقتصادی روستای کسب اشاره و مطرح کرد: این روستا در حوزه کشاورزی و تاریخی سابقه خوبی دارد و این جشن شایسته روستای کسب بود.

محمد فارسی به ثبت ملی بافت قالی چارچنگ روستای «کسب» و «ننج» در سال ۱۴۰۱ اشاره و بیان کرد: هدف از برگزاری این جشنواره در کنار جشنواره های مبلمان منبت، آلبالو، شوریجات، گردو و بادام و شیره پزی، معرفی فرش روستای «کسب»، ایجاد شور و نشاط در شهرستان و آورده اقتصادی برای اهالی روستا است.

فارسی استقبال از این جشنواره را بعنوان نخستین تجربه، خوب ارزیابی و ابراز امیدواری کرد سال های بعد رونق بهتری داشته باشد.

وی به وجود نخبگانی در همه حوزه ها در این روستا اشاره و تاکید کرد: روستای «کسب» روز به روز آوازه بیشتری خواهد داشت.

بخشدار بخش جوکار ضمن اشاره به عملیات عمرانی انجام شده در این روستا گفت: امسال و سال گذشته در روستای «کسب» به نسبت بقیه روستاهای بخش جوکار بیشترین حجم آسفالت کار شده و دومین روستا بین روستاهای شهرستان است که این حجم از روستا آسفالت شده است.

فارسی با بیان اینکه روستا مشکل آب شرب جدی داشت، افزود: امسال به همت فرماندار ویژه ملایر و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی با هزینه یک و نیم میلیارد تومان، مشکل آب شرب روستا حل شد.

بازارچه دائمی صنایع دستی در ملایر ایجاد می شود

نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر اینکه باید به فرهنگ و هنر خود افتخار کنیم، افزود: با وجود داشتن چنین فرهنگی، چرا برای پوشش به ظاهر اسلامی خود افتخار نکنیم و به دیگران نگاه کنیم؟

دکتر احمد آریایی نژاد قول داد که ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی در ملایر را پیگیری کند و بیان کرد: با وجود بسیاری از تحریم ها علیه کشور، ما در حوزه فضای مجازی و دخانیات تحریم نیستیم و این نشان می دهد که می خواهند ما را به سمت و سویی ببرند که این افتخارات را نداشته باشیم.

قدمت بافت قالی «چارچنگ» روستای کسب به دوران اشکانیان باز می‌گردد

تماشای فایل ویدیویی

دهیار روستای «کسب» به جمعیت ۱۳۰۰ نفره این روستا اشاره و اظهار کرد: مردان روستا اغلب به دامداری مشغول هستند و ۹۰ درصد بانوان نیز فرش می‌بافند.

علی قربانی با بیان اینکه قدمت بافت قالی «چارچنگ» روستای کسب به دوران اشکانیان باز می‌گردد، فرش‌های بافته شده توسط زنان روستا را نمادی از فرهنگ و هنر مردم «کسب» دانست.

قربانی با تاکید بر اینکه بافت قالی «چارچنگ» کسب مظلوم واقع شده است، گفت: بافت قالی «چارچنگ» سال گذشته ثبت ملی شد و امسال نیز اولین جشنواره فرش ملی روستای «کسب» با هدف معرفی این هنر و آشنایی مردم با فرش دستباف این روستا و نیز بازاریابی برای این فرش ها برگزار شد. وی همچنین روستای «کسب» را بزرگ ترین روستا در زمینه تولید شیر خام و گوشت استان همدان دانست.