بازار فرش دستبافت اصفهان در آستانه تغییر کاربری

سایت اطلاع رسانی فرش ایران – کارپتور

 زمانی بازار فرش اصفهان از بخش‌های همیشه شلوغ و پر رفت و آمد بازار اصفهان بود. در آن دوران بخشی از حجره‌های بازار قیصریه نیز به صنف فرش فروشان اختصاص داشت اما سالهاست به خاطر کاهش گردشگر خارجی و موانع موجود بر سر راه صادرات فرش، بازار فرش اصفهان در سراشیبی رکود قرار گرفته است که به گفته رئیس انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان اگر بازار فرش به همین روال باشد، در حالت رکود قرار می‌گیرد.

سعید عصاچی، رئیس انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان فرش دستبافت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: کاهش ۹۸ درصد صادرات فرش دستبافت طی سال‌های متمادی به اعتقاد متولیان حوزه فرش دستبافت نه تنها ماحصل تحریم‌ها است بلکه بخشی نیز نتیجه خود تحریمی و تصویب قوانینی همچون پیمان ارزی و تعهد ارزی است.

وی افزود: سال ۱۳۹۸ مصوبه تعهد ارزی بانک مرکزی به دنبال اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه کشورمان و تأثیرگذاری بر بسیاری از بازارهای صادراتی اجرا شد. بر همین اساس بانک مرکزی صادرکنندگان فرش دستبافت را به رفع تعهد ارزی ملزم کرد و این امر موجب شد تا بخشی از صادرکنندگان از این صنعت خارج شوند؛ زیرا فرش دستبافت کالایی است که به سرعت فروش نمی‌رود که ارز آن به سرعت بازگردد، از این رو فعالان این بخش خواستار معافیت فرش دستبافت از مصوبه تعهد ارزی شدند.

وی گفت: در ۲ دولت قبل به هر فرشی که صادر می‌شد ۵ درصد جایزه صادراتی تعلق می‌گرفت اما امروز آن جایزه صادراتی نه تنها وجود ندارد بلکه گفته شده ارز حاصل از صادرات به حساب بانک مرکزی برگردانده شود.

استقبال مردم از فرش دستبافت ابریشمی

امروزه بازار فرش دستبافت در معرض خطر نابودی است بطوری که اواخر سال گذشته مصوبه‌ای در جهت حمایت از صادرکنندگان به مجلس راه یافت که در بودجه سال ۱۴۰۳ گنجانده نشد و بار دیگر صادرکنندگان فرش را مأیوس کرد.

با پیگیری‌های انجام شده توسط مرکز ملی فرش و صنایع خلاق ایران نامه حذف تعهد ارزی و تبدیل آن به ۱۰ تا ۲۰ درصد ارزش مواد اولیه برای هنر- صنعت فرش دستبافت، موضوع بند ک تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ در حالی صادر شد که اقدامی در این خصوص صورت نگرفت.

عصاچی در این ارتباط افزود: سال ۷۲ دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار صادرات فرش در کل کشور بوده است که امروزه به ۴۰ میلیون دلار رسیده که افت شدید صادرات علاوه بر تحریم که بازار ۳۲ درصدی کشورهای اروپایی را از دست دادیم و امروزه بخاطر مشکل جابه جایی پول صادرات به کندی صورت می‌گیرد.

وی عمده مشکل تولید کنندگان فرش را مواد اولیه عنوان کرد و افزود: برای تولید فرش نیاز به ۷۰۰ تن ابریشم است که بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن ابریشم در داخل تولید و مابقی از چین وارد می‌شود.

عصاچی با بیان اینکه مواد اولیه تولید فرش ابریشمی دستبافت از نظر کمی و کیفی پاسخگو نیست، ادامه داد: برای تولید فرش اصفهان و قم باید از ابریشم خارجی بهره بگیریم.

وی با بیان اینکه برای واردات ابریشم خارجی از چین مشکل وارداتی نداریم اما به خاطر تعرفه بالای ابریشم و عدم تخصص ارز نیمایی به آن به مبلغ هشت تا ۹ میلیون تومان به دست تولید کننده می‌رسد، افزود: در چهار تا پنج دهه گذشته بافت فرش‌ها بیشتر از کُرک بود اما امروزه با ابریشم شده است که سه کارخانه ابریشم در شمال و مشهد واقع شده است که کارخانه ابریشم شمال به دلایل متعددی تعطیل شد.

از قاچاق ابریشم تا وارد کردن ابریشم خام

رئیس انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان استان اصفهان با بیان اینکه مردم از فرش‌های ریز بافت استقبال می‌کنند و برای بافت این دست از فرش‌ها باید از ابریشم بهره ببریم، افزود: حمایت نکردن از تولید کنندگان برای واردات مواد اولیه در بسیاری از مواقع باعث قاچاق مواد اولیه (ابریشم) شده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ابریشم‌ها صرفاً برای بافت فرش و کاربرد دیگری ندارد، گفت: به منظور بافت فرش از ابریشم خام بهره می‌گیریم هرچند برای تور ماهیگیری از ابریشم مصنوعی استفاده می‌کنند.

وی با اظهار اینکه فرش یک کالای کاملاً صادراتی است هرچند فروش داخل نیز داریم، افزود: آمار بافنده‌ها در کشور به هشت میلیون نفر می‌رسد که به دلیل نبود بازار صادراتی و فروش داخلی روز به روز از تعداد بافنده‌ها کسر می‌شود.

عصاچی یک روش دیگر صادرات فرش را جذب گردشگران خارجی دانست که فرش ایرانی را به عنوان سوغات می خرند و امروز حتی این بخش از گردشگران را نیز از دست داده‌ایم.

وی افزود: بالغ بر ۷۰۰ کارگاه تولیدی فرش دستبافت داریم که صادرات را نیز انجام می‌دهد و ۱۰ درصد تولید کنندگانی که تاجران فرش صادرات آن را بر عهده دارند.

عصاچی گفت: ۸۰ درصد صادرات فرش را از دست داده‌ایم و همین مساله بازار فرش دستبافت اصفهان را به رکود برده است که امکان تغییر کاربری آن است و بسیاری از فروشندگان فرش دستبافت تغییر شغل داده‌اند.

گفتنی است در بازار فرش اصفهان همه پیشه‌های مرتبط با فرش فروشی از جمله ریسندگی الیاف، رنگرزی، نقشه کشی فرش، بافندگی، پرداخت فرش، تجارت فرش، رفوگری و مرمت فرش فعالیت می‌کردند.