تا ۱۰ سال آینده باید فاتحه فرش اراک را بخوانیم، اگر ...

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

دوشنبه ۲۲ خرداد، جلسه نقد و بررسی کتاب «شیوه‌های تولید بافت» به همت سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی استان مرکزی در قالب چهارمین دوره طرح ملی فصل سخن برگزار شد. در این طرح با تشکیل سلسله نشست‌هایی، با هدف ایجاد و گسترش فضای نقد و گفت‌وگو و ترویج فرهنگ کتابخوانی در سطح جامعه، تازه ترین کتب علوم انسانی، نقد و بررسی می‌شوند.  

عبدالحسین اخوان، پیشکسوت و کارشناس فرش در این نشست اظهار کرد: من از شش سالگی در کار فرش بودم چراکه تمام خانواده‌ام از تولیدکنندگان مطرح فرش بودند و چندین دهه است که به فرش دستبافت عشق می‌ورزم و عمر خود را برای گسترش فرش دستبافت گذاشته‌ام.

اخوان با بیان اینکه در گذشته‌های نه چندان دور یکی از قطب‌های اصلی تولید فرش، اراک بوده است گفت: در گذشته فرش اراک به حدی مشهور بود که تبریزی‌ها به اراک آمدند و تولید فرش را آغاز کردند. اکثر روستاهای اراک فرش‌بافی می‌کردند و فرش هر روستا با روستاهای دیگر متفاوت بود.

وی با اشاره به مسئولیت چندین دهه‌ای خود در شرکت فرش کشور گفت: به دلیل مسئولیت و عشق و علاقه‌ام با تمام فرش‌های دستبافت ایرانی آشنایی کامل دارم ولی به جرأت می‌توانم بگویم که فرش‌های دستبافت استان مرکزی در ایران و جهان بی‌نظیر است. 

این پیشکسوت فرش با انتقاد از مسئولین دولتی به دلیل بی‌اعتنایی به فرش دستبافت گفت: فرش دستبافت یکی از ارزآورترین کالاهای صادراتی ایران است ولی متاسفانه مسئولین هیچ بودجه‌ای صرف گسترش و احیای فرش دستبافت نمی‌کنند و به جای آن روی فرش ماشینی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. چند سال قبل مسئولین استانی، سند راهبردی فرش دستبافت استان را نوشتند که خیلی خوب بود ولی نیاز به بودجه داشت که اختصاص ندادند و چندین سال است این سند فقط یک نوشته بلااستفاده است. 

اخوان افزود: اراک اکنون رنگرزخانه برای فرش ندارد. من پیشنهاد دادم که بودجه فرش استان را به ساخت رنگرزخانه اختصاص دهند ولی متاسفانه گوش‌ شنوایی بود. در سال‌های نه چندان دور در اراک حدود ۲۰۰ نقاش‌ فرش منحصر به فرد داشتیم که نظیرشان در هیچ جای دنیا نبود و تمام فرش‌های حرم امام رضا(ع) را با طرح فرش اراک زینت دادند اما اکنون تعداد طراحان فرش اراک در حد دو سه نفر هستند در حالی که ما نیاز به طراحان فرش ماهر داریم. 

وی درخصوص کتاب «شیوه‌های تولید بافت» نوشته "علی رنجبر و فاطمه غنی‌پور خندابی" که توسط سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی استان مرکزی به چاپ رسیده است، تصریح کرد: این کتاب باید چندین جلد داشته باشد زیرا هر حوزه فرش مباحث فراوانی دارد و باید بیشتر به آن پرداخته شود. اینکه می‌گویند ۸ هزار قالیباف در استان مرکزی وجود دارد درست نیست و عدد بسیار کمتر از این مقدار است. اگر اکنون به فرش دستبافت اراک نپردازیم تا ۱۰ سال آینده باید فاتحه فرش اراک را بخوانیم و با این وضع، دیگر تولیدکننده فرشی در اراک نخواهیم داشت. 

علی رنجبر یکی از مولفین این کتاب، با اشاره به اینکه این کتاب صرفا کتابی کلاسیک و دانشگاهی نیست و جنبه عمومی نیز دارد اظهار کرد: این کتاب را با توجه به نیاز جامعه بافندگان و دانشگاهیان نوشتیم و تمامی مطالب کاربردی و مهارتی هستند. بیشتر مطالب، حالت تدوین و تالیف دارد تا اینکه گردآوری باشد و تلاش داریم که در آینده این کتاب را تکمیل‌ کنیم.

رنجبر با بیان اینکه در هیچ کتابی چنین مطالبی وجود ندارد گفت: به عنوان مثال در این کتاب، ابعاد هر گره را با فرمول های محاسباتی بررسی و اندازه گیری کردیم و در کتاب ذکر کردیم. همچنین به منظور جامع‌تر کردن کتاب سعی کردیم از موضوعات ابتدایی مانند شکل و مواد و ابعاد بافت گرفته تا نهایتا مرمت، ترمیم، بازسازی، معایب و رفع معایب را در این کتاب بیاوریم.

فاطمه غنی پور دیگر مولف این کتاب نیز اظهار کرد: از معضلات اساسی ما در فرش دستبافت استان این است که چند سالی است در این عرصه تغییراتی ندیدیم و نیازمند یک تحول اساسی در ارائه این محصول برای زنده نگه داشتن آن هستیم. پیشرفتی که در استان های دیگر در حوزه فرش دستبافت انجام شده در استان مرکزی شاهد نیستیم و افول وحشتناکی را در عرصه فرش بافی داریم که علت آن عدم شبکه سازی صحیح و منابع محدود در این حوزه است.

وی با اشاره به نبودن هیچ‌گونه بیوگرافی و شجره‌نامه ای از فرش‌های استان مرکزی گفت: فرش صرفا یک هنر نیست بلکه یک صنعت نیز هست و باید بیشتر به فرش دستبافت ایرانی توجه شود. این غفلت مسئولین است که برای نسل های آینده این میراث معنوی را حفظ نکرده و هیچ نوآوری و خلاقیتی برای احیای فرش دستبافت نداشته‌اند. طبق تحقیقاتی که انجام دادیم در گذشته حدود ۲۵۰ نفر طراح فرش در استان مرکزی داشتیم که متاسفانه اکنون دو یا سه نفر هستند.

غنی‌پور با تاکید بر اینکه مسئولین باید بیشتر به فکر صنعت قالی‌بافی و حمایت از اعضای این قشر باشند تصریح کرد: این قشر مظلوم واقع شده‌ و مظلوم ترین قشری که با آنها مواجه بوده‌ام جامعه بافندگان فرش دستبافت است، این در حالی است که کشورهایی مثل چین، بنگلادش و سنگاپور تمام توانشان را در حوزه صنایع خرد و مشاغل خانگی گذاشته‌اند چراکه این صنایع، راهگشا و کاربردی هستند.