تجلیل از دکتر طاهر صباحی، پژوهشگر برجسته فرش ایران در ایتالیا

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

مراسم تجلیل و پاسداشت خدمات دکتر سید طاهر صباحی از پژوهشگران برجسته کشورمان در محل یکی از موزه های معتبر و معروف ایتالیا (موزه پولدی پتزولی) در شهر میلان برگزار شد.

در کشور ایتالیا و بالاخص در بین جامعه ایرانیان فرهیخته مقیم ایتالیا، نام سید طاهر صباحی خوش می‌درخشد. به جرات می‌توان گفت که آثار و مجموعه ارزشمند فرشِ این محقق بزرگ از جایگاه بسیار ممتازی برخوردار می باشد.

سید طاهر صباحی از پژوهشگران فرش است که تحقیقات بسیاری درخصوص قالی و زیراندازها در جهان و ایران انجام داده‌ و صاحب بیش از ده‌ها عنوان کتاب در این زمینه است. صباحی همچنین مدیر مسئول مجله بین‌المللی گره است که تاکنون بیش از پنجاه شماره از آن به زبان‌های ایتالیایی و انگلیسی منتشر شده ‌که چند سالی است به دلیل کهولت سن و مشغله کاری متاسفانه نشر این مجله ارزشمند متوقف شده است.

صباحی ۳۰ تیر ۱۳۱۹ در تهران زاده شد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان رساند. وی به قصد ادامه تحصیل در رشته پزشکی رهسپار ایتالیا شد و ابتدا در دانشکده پزشکی تورین و سپس در دانشکده دارو سازی بولونیا تحصیلات خود را به پایان رساند. او همچنین صاحب مجموعه نفیسی از دست ‌بافت‌های ارزشمند از اقصی نقاط جهان است.

وی در کارگاهی هایی در Youth University توکیو ژاپن؛ Tecnotre تورین ایتالیا و پژوهشکده میراث فرهنگی تهران تدریس کرده است. صباحی در حال حاضر عضو هیأت مدیره کنفرانس بین المللی فرش های شرقی I.C.O.C در لندن می باشد.

این نخبه ایرانی در سال ۱۹۸۴ به عنوان یکی از اعضای هیئت موسس بازرگانان فرش شرقی ایتالیا (Associazione Italiana Mercanti di Tappeti Orientali) شروع به فعالیت نموده و در سال ۱۹۸۶ نیز به عنوان رئیس کلوپ فرش شرقی (Club Amatori del Tappeto Orientale (CATO)) برگزیده می شود.

دکتر صباحی با سالها سابقه درخشان در عرصه پژوهش و فعالیت های فرهنگی در کمیسیون ها و انجمن های فرش کشور های اروپایی، از جمله کمیسیون ملی ارزیابی، اتحادیه مجموعه داران فرش، انجمن دوستداران فرش و هیات بین المللی فرش در ایتالیا و همچنین کمیسیون ویژه فرش در آلمان و اتریش، آثار و نوشته های بی نظیری را در جهت معرفی دست بافته های ایرانی و شرقی به عرصه فرش تقدیم داشته است.

وی در اسفند ماه سال ۱۳۸۵ کتاب ” هنر قالیبافی در مشرق زمین” را در دو برنامه جداگانه در مرکز ملی فرش ایران و سازمان میراث فرهنگی رونمایی کرد. تجربیات و اندوخته های این پژوهشگر زبده و آثار وی در حال حاضر به عنوان منابع موثق علمی مورد استفاده پژوهشگران رشته فرش شناخته شده که نقش مؤثری در تعلیم و هر چه پر بار تر نمودن دانسته های وی ایفا می نماید.

مجموعه ارزشمند و گرانبهای وی که در شهر تورین واقع شده، همواره مورد بازدید علاقمندان و مخاطبان ایتالیایی و خارجی قرار می گیرد و یکی از غنی ترین مجموعه های فرش و زیرانداز ایرانی در اروپا به شمار می رود.

سال گذشته سالنی در مجموعه موزه های آستان قدس رضوی و در مجاورت سالن استاد فرشچیان به نام سالن سید طاهر صباحی ثبت و با اهدا بیش از ۳۰۰ تخته فرش نفیس و کمیاب ایرانی از مجموعه شخصی وی در آینده ای نزدیک افتتاح خواهد شد.

رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا در راستای تجلیل از شخصیت های ایرانی فاخر و فرهنگی مقیم ایتالیا ، طرح اجرای یک برنامه فرهنگی متناسب در شان و منزلت این شخصیت فرهنگی را به نشانه پاسداشت خدمات ارزنده وی، در دستور کار خود قرار داد و برنامه ای به مناسبت معرفی آخرین کتاب وی به نام شکار شاهان را در محل یکی از موزه های معتبر و معروف ایتالیا در شهر میلان با مشارکت انجمن بین المللی مدیترانه و شرق و موزه پولدی پتزولی میلان، با سخنرانی محمد تقی امینی رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا؛ دکتر صباحی نویسنده، محقق و پژوهشگر فرش دستباف ، پروفسور روسی رئیس انجمن بین المللی مطالعات مدیترانه و شرق ISMEO ، پروفسور کارلو چرتی استاد تاریخ و تمدن شرق دانشگاه رم شهر رم و دکتر مانولی Manoli رئیس روابط بین الملل موزه پولدی پتزولی برگزار کرد.

در ابتدای این نشست، خانم دکتر فدریکا مانولی Federica Manoli رئیس روابط بین الملل موزه پولدی پتزولی در ابتدا ضمن خوش آمد گویی به حضار، از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی جهت برگزاری این نشست تقدیر نمود و به معرفی تاریخ ۱۵۰ ساله موزه پرداخت.

مانولی در ادامه، حضور این فرش در مجموعه موزه را مایه مباهات دانست و فرش شکار شاهان را به عنوان فاخرترین و ارزشمند ترین اثر موزه معرفی نمود. وی از پروفسور صباحی به خاطر سابقه همکاری با موزه در خصوص همکاری با موزه بخاطرگنجینه فرش‌های ایرانی در این مکان قدردانی نمود.

سخنران بعدی این نشست پروفسور آدریانو روسی رئیس انجمن بین المللی مطالعات مدیترانه و شرق ISMEO بود که ضمن تشکر از رایزنی فرهنگی به معرفی فعالیتهای انجمن، بالاخص در زمینه ماموریت های باستان‌شناسی شصت ساله انجمن در ایران پرداخت.

پروفسور روسی در ادامه به آثار منتشر شده از سوی استاد صباحی پرداخت و اظهار داشت: کتب ها و آثار منتشر شده وی در زمینه معرفی و هنر قالی در ایتالیا که به صورت اختصاصی به معرفی فرش و زیر انداز ایرانی می پردازد، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. پروفسور روسی آمادگی انجمن بین المللی مطالعات مدیترانه و شرق را جهت ترجمه و انتشار برخی از آثار وی به زبان انگلیسی را اعلام نمود.

محمد تقی امینی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا سخنران بعدی این نشست بود که در آغاز سخنرانی، ضمن تشکر از مدیر موزه جهت میزبانی این نشست، سلام سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران در رم، محمدرضا صبوری را به حضار ابلاغ و عدم حضور وی در این نشست را بخاطر شرکت در برنامه پیش بینی نشده دیگری اعلام کرد.

امینی در ادامه به فعالیت های رایزنی فرهنگی اشاره نمود و گفت: رایزنی فرهنگی را یگانه متولی دیپلماسی فرهنگی ایران در ایتالیا دانست که در قالب فعالیت های متنوع فرهنگی، همچنین تحکیمِ صلح و دوستی دو ملت و دولت ایران و ایتالیا را تعقیب می نماید.

وی افزود: تاریخ، گویای گذشته انسانها و یکی از عناصر هویت آن است. اقوام و ملت‌هایی که از فرا گرفتن و عبرت آموختن از آن خودداری کنند، از هویّت خویش بیگانه خواهند ماند و ایران کشوری است با خاطراتی از گذشته‌های دور، که تمام آنها شاهدی بر هویّت تاریخی آن هستند.

رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا در ادامه به معرفی اجمالی دکتر صباحی و سابقه ۶۰ ساله وی به عنوان یکی از پژوهشگران معتبر فرش پرداخته و حضور این اندیشمند و محقق بزرگ ایرانی در ایتالیا که عمر خود را وقف جست‌وجو، پژوهش و نوشتن نموده است مایه مباهات ایران و ایرانی دانست. این محقق بزرگ، سابقه درخشانی در عرصه پژوهش و فعالیت های فرهنگی در کمیسیون ها و انجمن ها و دوستداران فرش کشورهای اروپایی دارد. آثار و نوشته های بی نظیری را در جهت معرفی دست بافته های ایرانی و شرقی در این عرصه تقدیم داشته است.

در کتاب شکار شاهان، مؤلف، به نیکی آنرا "سفرنامه" خطاب نموده، سفر یکی از این سفیران خاموش، اما گویا، به هزار رنگ و نقش، یعنی قالی شکارگاه صفوی که در همین موزه (پولدی پتزولی) توسط استاد سید طاهر صباحی روایت شده است.

رایزن فرهنگی ضمن تجلیل این محقق بزرگ افزود: به پاسداشت بیش از شصت سال خدمت خالصانه و تحقیقات عالمانۀ استاد صباحی، در مقام یکی از نخبگان ایرانی مقیم ایتالیا که برای حفظ، معرفی و نمایاندن میراث غنی و پربار فرهنگ و تاریخ ایران ‌زمین، جانِ شیفته‌اش را در این راه مصروف کرد، باعث مباهات ایران در میان ملل دیگر است و برای اینجانب به عنوان رایزن فرهنگی، سعادتی است بس بزرگ.

در پایان، رایزن فرهنگی ضمن تشکر از حضار و مدعوین جهت قبول دعوت و حضور در این برنامه، قالی شکارگاه را به عنوان پلی ارتباطی بین ایران و ایتالیا دانست که آمیزه ای از هنر و خلاقیت غیاث الدین جامی و یکی از مهمترین مظاهر هویت ایران در جهان در عصر صفوی است، ابراز امیدواری نمود که این برنامه بتواند آغاز خجسته ای باشد جهت همکاریهای فرهنگی آینده رایزنی فرهنگی با موزه پولدی پتزولی.

سخنران بعدی این برنامه پروفسور کارلو چرتی Carlo Cereti استاد تاریخ و تمدن شرق دانشگاه رم به صورت اجمالی به معرفی آثار فاخر فرهنگی و هنری ایرانی در ایتالیا اشاره کرد که نشان دهنده ارتباط نزدیک دو ملت از زمانهای دور می باشد. چرتی که سابقه پنج سال رایزن فرهنگی ایتالیا در تهران را در کارنامه خود دارد برای حضار از غنای فرهنگ و هنر کشور ایران سخن گفت و از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در خصوص اقدامات ارزنده ای که در راستای معرفی این تمدن غنی در ایتالیا انجام می دهد تشکر نمود.

آخرین سخنران این نشست دکتر سید طاهر صباحی بود که ضمن تشکر از رایزنی فرهنگی جهت برگزاری این برنامه به معرفی اثر خود و همچنین قالی شکارگاه که در موزه نگهداری می شود پرداخت. کتاب شکار شاهان اختصاص به معرفی قدیمی ترین فرش ایرانی در ایتالیا دارد که متعلق به دولت ایتالیا بوده و در محل موزه پولدی پتزولی شهر میلان نگه داری می شود.

دکتر صباحی در ادامه به تشریح کتاب خود و معرفی هنر قالی پرداخت و خاطر نشان کرد: این فرش که متعلق به دوره صفوی است و به نام فرش غیاث الدین جامی از سوی دولت ایتالیا به رسم امانت به موزه پولدی پتزولی جهت نگهداری و به نمایش گذاشتن تحویل داده شده است.

این قالی بافته ای بسیار ارزشمند، بی همتا و از اندک قالی های قدیمی امضا و تاریخ دار در جهان است که به فرمان و سفارش شاه اسماعیل اول و یا شاه تهماسب اول بافته شده است. درابتدای سده بیستم و در سال ۱۹۲۳ میلادی موزه پولدی پتزولی با پیشنهاد نگارخانه بررا BRERA در میلان با مبادله یک اثر هنری از جوانی آنجلو کامرینو نقاش شهیر ایتالیایی پذیرای این فرش بی نظیر شد.

این فرش متعلق به مارگریتا ساووی همسر پادشاه ایتالیا اومبرتو اول بود و در محل کاخ کوئیریناله Quirinale اقامتگاه شاه سابق و محل فعلی کاخ ریاست جمهوری ایتالیا نگهداری می شد به دلایلی نا مشخص این فرش بزرگ به قطعات کوچکتر تقسیم شده بود . در نهایت موزه پولدی پتزولی با حمایت مجموعه داران خصوصی موفق به مرمت فرش و در کنار هم گذاشتن قطعات آن شده و فرش را به صورت تقریبا کامل به نمایش گذاشت. تنها قطعه ای که موفق با یافتن آن نشده بودند اخیرا کشف شده و مقرر گردیده که آخرین قطعه نیز بدان اضافه و در نهایت فرش کامل گردد..

در پایان، ریاست موزه ضمن تشکر از برگزاری چنین برنامه فاخر در محل موزه، ابراز امیدواری نمود که با همکاری دو دولت ایران و ایتالیا بتوان برای یکبار این فرش نفیس را به زادگاه آن ایران منتقل و در محل موزه فرش جمهوری اسلامی ایران به نمایش گذاشت.

در پایان نشست، رایزن فرهنگی با ارائه لوح تقدیر سفیر جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا که از سوی سرکنسول ایران در میلان اهدا گردید و یک هدیه نفیس از صنایع دستی کشورمان، از صباحی بابت تمامی تلاشهای وی در خصوص معرفی هنر کشورمان تجلیل و قدردانی کرد.