فرش بيجار گروس و فرهنگ ايران

سایت اطلاع رسانی فرش ایران- کارپتور

*شاهرخ پاكزاددبير ادبيات فارسي و عضو پيشين شورای شهر بيجار

منطقه گروس و مركز آن بيجار در استان كردستان، همواره جايگاه مهمی در ايران دوستی و دفاع از مرزهای جغرافيايی و فرهنگی ايران زمين داشته است. اين منطقه در دوران زنديه از مناطق مهم اقتصادی و سياسی غرب ايران بوده و در دوران قاجار نيز، هميشه در صحنه‌های سياسی و نظامی كشور فعال بوده است. به گونه‌ای كه فوج گروس بارها در جنگ های داخلي و خارجی، از استقلال ايران زمين دفاع كرده و فداكاری كرده است.

وجود شخصيت‌های ميهن دوست، باكفايت و خوشنامی همچون حسنعلی خان اميرنظام گروسی، شهيد دريادار غلامعلی خان بايندر، سرهنگ نصرت الله خان بايندر، استاد شهيد مهندس كامران نجات اللهی و ده‌ها شخصيت برجسته و ملی ديگر، گواه روشنی بر اين موضوع است.

يكی از جلوه‌های زيبا و منحصر به فرد فرهنگ بيجار گروس، فرش اين منطقه است. دست بافته‌هايی از جنس هنر و از مايه جان.

منابع تاريخی، قاليبافی در اين منطقه را متعلق به هزاره های قبل از ميلاد می‌دانند. به طوری كه مورخ معروف حسن پيرنيا، قدمت قاليبافی در اين منطقه را مربوط به دوران هخامنشيان می‌داند. هم اكنون نيز اين هنر بی‌مانند، در اين منطقه جاری و ساری است و فرش و گليم بيجار گروس دارای شهرتی جهانگير و فرامرزی است.

مهم‌ترين ويژگی و وجه تمايز اين قالی با قالی‌های ساير مناطق كشور، در ساختار متراكم بافت آن است. اين قالی به گونه‌ای بافته می‌شود كه محصول نهايی، بسيار ضخيم و محكم بوده و از اين رو قابل تا كردن نيست. در بافت اين قالی، علاوه بر دو پود نازك معمول در فرش‌بافی، پود محكمی نيز به بافت فرش اضافه می‌شود.

از جمله كسانی كه در زمينه فرش بيجار، زحمات زيادی كشيده و خدمات شايانی داشته‌اند، دو استاد معاصر اين رشته، آقايان قدرت الله گيچلو و علي اصغر لك هستند. اين دو استاد برجسته كه طرح‌ها و نقشه‌های ماندگار و كم مانند آنان به فرش‌هايی چشم نواز تبديل شده و هم اينك، زينت بخش موزه‌ها، خانه‌ها، نمايشگاه‌ها، فروشگاه‌ها و دانشگاه‌های داخل و خارج كشور است، با همتی مثال زدنی و هنری كم نظير و ارزنده، نقش‌هايی را قلم زده‌اند كه هر بيننده صاحب ذوقی را به تحسين و شگفتی وامی‌دارد.

شكی نيست كه ارتقای جايگاه اين هنرمندان پرثمر و كم ادعا، وظيفه نهادها و دستگاه‌های مسوول، به ويژه نهادهای فرهنگی و هنری است. اما رسانه‌های كشور، از جمله روزنامه‌های سراسری نيز در اين ميان می‌توانند با معرفی و شناساندن اين چهره‌های فروتن، ارزنده و صاحب هنر، نگذارند چراغ هنر طراحی فرش در منطقه كم سو شود و جوانان و آيندگان نيز قدر اين بزرگان را بيش از پيش بدانند. البته بسی خوشوقتم كه روزنامه وزين شرق، در اين زمينه پيشگام شده و رسالت فرهنگی و ملی خود را به درستی به انجام می‌رساند.

برای مطالعه بیشتر:

شناسایی و بررسی فرش بافی در بیجار گروس