بر جبین این کشتی نور رستگاری نیست!

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

آنچه در پی می آید مطلبی است که سایت دو ماهنامه طره پیشتر و درنقد خبر تشکیل اتاق فکر فرش ایران از سوی مرکز ملی فرش ایران منتشر کرده است. با هم بخوانیم:

وبگاه مرکز ملی فرش ایران روز دوشنبه هفتم بهمن‌ماه ۹۸ خبری را با تیتر «اتاق فکر فرش ایران شکل گرفت» منتشر کرده است و از فرصت ۲۴ ساعته تا گزینش منتخبان این اتاق خبر داده است. خبری خرسندکننده که می‌تواند درهای تازه‌ای را به روی هنر-صنعت فرش دست‌باف ایران بگشاید و نوید حرکتی تازه برای بهبود فرش ایرانی و فعالان آن باشد.
این خرسندی؛ اما دیرپا نیست و با خوانش متن این خبر، گویی در بر پاشنه‌ای نادرست می‌چرخد و «اتاق فکر»ی که بر پایه داده‌های ناروا بنا شده باشد نمی‌تواند راهگشا و درمانگر تلقی شود.
موافقید کمی بر داده‌های مطرح در این گزارش درنگ کنیم؟
از گزاره «اولین» نشست هم‌اندیشی شورای راهبری فرش دست‌باف کشور که بگذریم (این شورا از چه جایگاه و ساختاری برخوردار است و چه تفاوتی با  شوراهای پیشین دارد و…؟!)، به موضوع داده‌های نادرست متعددی می‌رسیم که هر یک اگر مبنای تحلیل‌ها و تصمیم‌گیری‌های آتی قرار بگیرند می‌توانند خطاهای متعددی را رقم بزنند.
برای نمونه به ماده ۱۴۲ لایحه بودجه ۹۹ اشاره شده است و اعضای جلسه از رئیس مرکز ملی فرش ایران خواسته‌اند مانع از تصویب این ماده شود.
ماده ۱۴۲ لایحه بودجه ۹۹؟!
نگران نشوید. در لایحه بودجه سال آتی چنین ماده‌ای مرتبط با فرش دست‌باف وجود ندارد که نگرانی‌زا باشد. آنچه مراد فعالان فرش در این جلسه بوده است ماده‌ای با همین شماره در قانون مالیات‌های مستقیم است که می‌گوید: «درآمد کارگاه‌های فرش دست‌باف و صنایع‌دستی و شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است». خب این ماده هم که معافیت فرش را ذکر کرده و نگرانی ندارد! پس موضوع چیست؟ موضوع لغو احتمالی این معافیت است و مهم‌تر از آن، دغدغه فعالان فرش کشور در قانون «مالیات بر ارزش افزوده» است که شوربختانه در نسخه ارسالی و اصلاحی از دولت به مجلس شورای اسلامی، معافیت فرش دست‌باف از مالیات بر ارزش افزوده حذف شده بود.
موضوع روشن شد؟ دغدغه‌های مالیاتی جامعه فرش واقعی و درست است؛ اما نشانی نادرستی برای آن ذکر می‌شود که جویندگان و درمانگران را به خطا خواهد برد.
در بند دیگری از این گزارش پیشنهاد «ایجاد رسانه تعاملی» برای فرش مطرح شده است.
با آن‌که توجه به رسانه در تبلیغات و بازاریابی فرش ضرورتی انکارناپذیر است و نیز با پذیرش این موضوع که رسانه‌های جدید به ویژه رسانه‌های مبتنی بر وب در ذات خود تعاملی بوده و ارتباطی دوسویه را با مخاطب برقرار می‌سازند و باید از این فرصت به سود فرش ایرانی بهره برد؛ اما به هر روی این تعابیر و واژگان بار معنایی مشخصی دارند و تعبیر «رسانه تعاملی» برای رسانه‌هایی به کار می‌رود که به مخاطب امکان می‌دهند هر زمان که دلخواه خودش بود محتوای موردنظر را دریافت کند.
حال به عبارت مندرج در گزارش جلسه بازگردیم: «رسانه تعاملی برای فرش دست‌باف ایرانی ایجاد شود و اتحادیه‌ها هر روز با هم تعامل داشته باشند». تقلیلی از این بهتر برای این موضوع مهم می‌توان تصور کرد؟!
در بند دیگری از گزارش به برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی فرش انتقاد شده است! نمایشگاه تخصصی ایراد و اشکال دارد؟! خیر. می‌توان حدس زد که مراد منتقدان نمایشگاه‌های متفرقه‌ای بوده است که هر از گاهی در اماکن مختلفی از پایتخت (مصلی، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، تالار حجاب،…) برپا می‌شوند و نظارتی بر آنها نیست؛ اما متن گزارش گویا و رسا نیست.
در بند دیگری از گزارش گفته شده است که «بر اساس قانون و مصوبه مجلس در سال۹۷ باید یک میلیون قالی‌باف بیمه می‌شدند»!
کدام قانون و کدام مصوبه؟ احتمالاً منظور گوینده این سخن، روایت نادرست و وعده بی‌پشتوانه رئیس پیشین مرکز ملی فرش ایران (خانم فرشته دستپاک) بوده است که البته آن هم مربوط به سال ۹۸ بود نه سال ۹۷!
در این گزارش، تکرار آمارهای بلندپروازانه و دور از واقعیت تشکل‌ها و فعالان فرش که درد همیشگی هنر-صنعت فرش دست‌باف است را هم شاهدیم. «۳۶ میلیون ایرانی متأثر از صنعت فرش هستند»، «باید صادرات ۱۰ میلیارد دلاری فرش داشته باشیم»، «صنعت فرش ۸ میلیون شغل مستقیم و ۴ میلیون شغل غیرمستقیم خواهد داشت»،…
این پیش‌فرض‌های دور از واقعیت که پیش از این نیز سابقه داشته است، هیچ مدیر ارشدی را به مرحله تصمیم نخواهد رساند. این گزاره‌های شعاری هیچ تصمیم‌گیری را برای ورود به میدان مجاب نخواهد کرد. این آمارهای دلخواه نمی‌تواند مبنای تحلیل و تصمیم قرار بگیرد. بارها آزموده شده و ثمری نیز نداشته است.
فرش دست‌باف بر زمین واقعیت و با اتکا به داده‌های واقعی -و نه رویایی- می‌تواند از خود دفاع کند و توجه حاکمیت را به خود جلب کند. این هنر-صنعت به حد کفایت از جنبه‌های مختلف فرهنگی، هنری، تاریخی، اشتغالزایی و… می‌تواند مایه توجه باشد و نیازی به اغراق‌هایی که سخن را از مایه تهی می‌سازد ندارد.
امیدواریم آن‌چنان‌که زیبنده نام «اتاق فکر» است، شاهد داده‌ها و سپس بروندادی باشیم که خارج از شعار و تعارف و خطا به بهبود و تعالی فرش دست‌باف ایران بینجامد و از همین رو بیایید خوش‌بین باشیم. گمان کنیم همه آنچه در متن خبر درج شده است با واقعیت‌های مطرح شده در جلسه متفاوت بوده و سهو و خطای خبرنگار یا نگارنده گزارش موجب درج چنین گزاره‌هایی شده است. در این صورت کمینه می‌توان پیشنهاد کرد که مرکز ملی فرش ایران پیش از هر کاری برای وبگاه خود و رسانه‌های در اختیارش تدبیر کند.