توسکییزهای قزاق در آستانه به نمایش درآمد

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

به گزارش سرویس اخبار خارجی کارپتور به نقل از آستانه تایمز، نمایشگاهی با عنوان روز نو The New Day در مرکز هنری کولانشی شهر آستانه، پایتخت قزاقستان، در کنار معرفی دو نقاش، آثاری از یک مجموعه دار منسوجات سنتی قزاق (توسکییز) را بنمایش گذاشت. ناتالیا کریوتس، گزیده ای از مجموعه  توسکییز(رودوزیهای سنتی قزاق) خود را در این نمایشگاه ارایه کرد.

پرده های زینتی کریوتس

هنگامی که نمایشگاه در ماه مارس افتتاح شد، یکی از قابل توجه ترین چیزها در مورد اینستالیشن ها مجموعه ای از پرده های دیواری سنتی دست دوز درخشان به نام توسکییز بود که توسط کریوتس جمع آوری شد.

این توسکیز از سال 1972 با تاریخ گلدوزی شده و نام صنعتگر یکی از موارد مورد علاقه ناتالیا کریوتس است

مجموعه کریوتس به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه پرده‌های پر از روایت‌های فرهنگی هم به‌عنوان شکلی از دکور و هم به‌عنوان بیان هنری زنانی که آن‌ها را می‌دوزند، عمل می‌کنند. آثار در مقیاس بزرگ نمادها و سنت‌های چند صد ساله را به تصویر می‌کشند که صنعت‌گران محلی از طریق تکنیک‌های خیاطی که نسل‌ها به نسل‌ها منتقل شده بازتولید کردند. 

کریوتس می گوید: «هیچ چیز معمولی در یورت (چادر عشایر قزاق) وجود ندارد.  هر وسیله هم به یک قطعه تزئینی و هم به یک شی مقدس تبدیل می شود که معنی دارد.

یکی از پرده های مورد علاقه او در این نمایشگاه یک توسکیز قزاقستانی از سال 1972 است.

او در معرفی این قطعه می گوید: «به خوبی حفظ شده است.  می توان دید که با دقت ترمیم شده است. به نظر می رسد یک توسکییز عروسی باشد.  کاملا پیداست که این اثر را مادری ساخته که دخترش را بسیار دوست داشته است.»

پرده های دهه 1960 به دلیل گلدوزی ظریف و رنگ های ظریف خود قابل توجه هستند

او ادامه می دهد: «جزئیات روی فرش همچنین حاوی نام زن اومیتخان و حروف گلدوزی شده است که بر روی آن نوشته شده است "به یرکیجان"، ظاهراً دختر او.»

این واقعیت که صنعتگر نام و تاریخ خود را قرار داده است نشان می دهد که او می دانسته که خلقت او چیزی بیش از یک دکوراسیون داخلی یورت بوده است.  این یک اثر هنری بود که او به فرزندانش منتقل می کرد.»

یک ناظر دقیق ممکن است متوجه شود که چگونه سبک‌ها و رنگ‌های خیاطی در واکنش به محیط و زمانی که زنان در آن زندگی می‌کردند تغییر می‌کردند.

"گلدوزی در دهه 1960 ظریف است، رنگ ها رام هستند. در دهه 1970، کمی روشن تر، کمی ضخیم تر می شود. در دهه 1980، می‌توانید ببینید که قرن در حال شتاب گرفتن است، زنان در حال حاضر سریع‌تر گلدوزی می‌کنند، رنگ‌ها بسیار روشن‌تر و گلدوزی‌ها بزرگ‌تر هستند.»

این مجموعه همچنین ادای احترام به نقش مهمی است که قالی بافی در تاریخ اولیه قزاقستان ایفا کرده است. کریوتس گفت که امیدوار است این مجموعه راهی تعاملی برای تعامل با گذشته و میراث قزاقستان به بازدیدکنندگان ارائه دهد و شاید این نمایشگاه الهام بخش زنان مدرن قزاق باشد تا سنت قدیمی را بپذیرند یا آن را حفظ کنند.

کریوتس گفت: «متأسفانه گردشگری همیشه مزایای مثبتی به همراه ندارد.  [مردم] به انگیزه فروش هرچه بیشتر و  سریع تر شروع به گلدوزی می‌کنند، بنابراین مهارت را از دست می دهند.  چیزی که حفظ آن در زنده مادن این هنر بسیار مهم است»

کوتاه درباره توسکییز:
توسکییز (Tuskiiz) سوزندوزی ها و گلدوزی های زیبایی هستند که بر روی مخمل، ابریشم و سایر منسوجات در میان قزاق ها، قرقیزهای و ساکنان قفقاز از دیرباز دوخته می شده است و بi نوعی از آن به عنوان نماد این منطقه نام برد.عروس های قزاق یا قرقیز، توسکیز را به عنوان بخشی از جهیزیه به چادر شوهرشان می آوردند. کیفیت گلدوزی نشان دهنده مهارت ها و ویژگی های همسرش بود. از این گلدوزی‌های بزرگ می‌توان برای تزئین قسمت مرکزی چادر تازه عروس‌ها و آراستن حجله گاه او و یا به عنوان پوششی برای درب ورودی یورت، همان چادر عشایری محلی ایشان، استفاده می شد. برخی از آنها در روز عروسی برای تزئین صندلی عروس یا مهمانان افتخاری استفاده می شد. پرده های تزیینی قزاق عمدتاً تابلوهایی هستند که معنای بسیار عمیقی دارند و هر یک از آن تابلوها نمایانگر مذهب و فلسفه تنگریسم (Tengrism ) و شمن باوری است. همه آنها نه تنها برای تزئین بلکه به عنوان یک طلسم ساخته شده اند. برخی نمادها نیز برای ثروت و رفاه هستند، برخی دیگر برای جاده امن و راه امن بازگشت.

طرح ها در دسته های مختلفی از اشکال و نمادهای جانوری (Zoomorphic) و نمادهای نباتی، اشکال هندسی (Geometri) تا نمادهای کیهانی (Cosmogonic) را در بر می گیرد. نقوش و اشکالی که ریشه های باستانی کهنی داشته و سینه به سینه د طول نسلها زنده نگاه داشته شده است. سیرمک (Syrmak) و تکمه (Tekemet) نیز پرده هایی با تزئینات مشابه هستند که بر روی نمددوخته می شوند و برای پوشش کف یورت بکار می روند.