طراحی قالی در ورطه فراموشی

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

احمد شجاعی یکی از طراحان به‌نام منطقه کاشمر در زمینه نقشه کشی قالی که فعالیت خود را از دهه ۵۰ آغاز کرده است، همزمان که طراحی و نقشه کشی قالی را انجام می‌داده تولید فرش دستباف را نیز آغاز نموده تا نقش‌های روی کاغذ را به زیبایی در بافت قالی مشاهده کند.

وی بیان کرد: به لطف خدا و با علاقه زیاد توانستم این طرح‌ها را ایجاد کنم در دوران تحصیل به داروسازی علاقه فراوانی داشتم اما علاقه‌ام به صنعت فرش باعث شد طراحی و نقشه کشی را به طوری کار کنم که جزء افراد نوآور و و پدیدآورنده نقش‌های جدید باشم.

این هنرمند با بیان اینکه به هنر طراحی باید عشق ورزی و به آن علاقه خاصی داشته باشی ادامه می‌دهد؛ طی سال‌های ۵۱ تا ۵۷ طراحی فرش را زیر نظر محمد علی صدوقی فرا گرفتم و برای کسب موفقیت بیشتر در سال ۶۹ با سفر به تبریز از محضر استاد ندیم همدانی کسب فیض کردم.
شجاعی که به اعتقاد خودش هیچ کدام از طرح‌هایش شبیه دیگری نیست، افزود: همواره اصل خلاقیت و نوآوری را در طراحی خود مد نظر داشته‌ام و همین منجر به برجسته شدن طرح‌هایم در استان است.
شجایی که تجربه‌ای چندین ساله از ایجاد طرح قالی با دود سماور و دود بخاری در کارنامه خود دارد، اظهار کرد: در کنار طراحی و نقاشی قالی به بافت انواع قالی به اشکال مختلف هندسی، دایره، هشت ضلعی و بیضی در سایزهای کوچک و بزرگ پرداخته است.
وی علت موفقیت‌ش را در عدم کپی‌برداری از نقشه‌های بزرگان کشور دانست و تصریح کرد: در هیچ جای کشور نمونه‌هایی شبیه طرح‌هایش وجود ندارد و طرح‌ها مربوط به منطقه خراسان است.
این طراح قالی با بیان اینکه از طرح‌هایش پنج تا ۶ قالی بیشتر نبافته است، افزود: در گذشته چون رابطه طراحان با یکدیگر کمتر بوده خلاقیت کمتری داشتند، هر چند طرح‌های آن بزرگان برای ما الگو و میراث ماندگار است اما برای مسئولان بی‌اهمیت بوده و فقط اقشار خاصی علاقه و نگهداری میراث گذشتگان را دارند.
وی وجود طرح ‌های فانتزی در این زمان را نا هم‌خوان با فرهنگ کشورمان دانست و اظهار کرد: کسانی که با فرش دوست هستند می‌توانند با روح و روان فرش و فرهنگ اصیل ایرانی ارتباط برقرار کنند لذا باید تلاش کنند این فرهنگ باقی بماند.

با راه‌اندازی سامانه اطلاعات جامع برای قالی کشورمان در خصوص میزان تولید، نوع، رنگ، اندازه و نقشه می‌توان به راحتی نیاز تجار خارجی را برآورده کرد البته اگر دولتمردان توجه ویژه به این بخش داشته باشند.

شجاعی با بیان اینکه این هنر سختی‌های خاص خودش را دارد، تصریح کرد: باوجود اینکه تاکنون شاگردان بسیاری تربیت کرده‌ام اما تعدادی اندکی از آن‌ها این کار را ادامه داده‌اند.وی که در حال حاضر سفارش‌های بسیاری برای بافت قالی دارد که در نوبت هستند، توانسته بهترین قالی ریز بافت جهان نقشه منظومه شمسی را با بهترین بافت از خود به یادگار بگذارد که در موزه تهران از آن نگهداری می‌شود.

این طراح قالی عنوان کرد: بی‌تفاوتی مسئولان به این هنر موجب شده با توجه به اینکه بسیاری از قالیبافان و نقشه‌کشان پا به سن می‌گذارند، تعداد کمی کار آن‌ها را ادامه دهند.
وی با انتقاد از اینکه هیچ گونه تبلیغی برای هنر قالی‌بافی و نقشه‌کشی در کشور صورت نمی‌گیرد، اظهار کرد: اگر به همین منوال پیش برویم فرهنگ فرش‌بافی ۲۷۰۰ ساله این منطقه تا چند سال آینده به فراموشی سپرده می‌شود.

شجاعی وجود کارخانجات تولید فرش ماشینی را در کمرنگ شدن این فعالیت در کشور موثر دانست و گفت: متاسفانه ایرانیان از تمدن و فرهنگ خودشان که فرش دستباف است در منازل‌شان استقبال نمی‌کنند تا برای فرزندان خود یادگار به جای بگذارند.
وی از افراد با تجربه در صنعت فرش می‌خواهد تا میدان را برای کشورهای خارجی خالی نکنند، زیرا هنوز هم می‌توانیم حرف اول را در زمینه نخ، پشم، رنگ، طرح و بافت قالی در جهان بزنیم، لذا اگر حمایت شویم هنرمندان فراوانی در این عرصه پای کار هستند.
این هنرمند با بیان اینکه تجار افغانستان و انگلستان برای تولید فرش در آن کشورها و استفاده از طرح هایش در آن مناطق از وی دعوت کرده‌اند، عنوان کرد: در حال حاضر سختی‌های فراوانی را تحمل می‌کنم ولی خاک کشورم را به دنیای پول خارجی‌ها نمی‌فروشم.

شجاعی معتقد است؛ جوانان ایران اگر بخواهند می‌توانند فرهنگ ۲۷۰۰ ساله هنر قالیبافی کشورمان را دوباره زنده کنند.

وی هزینه بالای ثبت طرح‌هایش را از جمله مشکلات پیش روی هنر خود دانست و گفت: متاسفانه بعد از چندین سال متوجه شدم که از طرح‌ها و نقشه‌های من کپی برداری شده و مورد استفاده قالی بافی در شهرهای دیگر قرار گرفته است.
او که در طراحی نقشه طی ۱۰ سال در استان خراسان مقام اول را کسب نموده و توانسته چندین سال در کشور مقام دوم طراحی را نیز کسب کند، افزود: اکنون تولید فرش و طراحی نقشه‌های قالی را به سفارش افراد انجام می‌دهم و تاکنون توانسته‌ام بیش از ۸۰۰  طرح متفاوت در اندازه‌های بزرگ و کوچک برای بافت قالی ارائه دهم.

وی با بیان اینکه نباید گذاشت به راحتی این هنر از بین برود، عنوان کرد: با راه‌اندازی سامانه اطلاعات جامع برای قالی کشورمان در خصوص میزان تولید، نوع، رنگ، اندازه و نقشه می‌توان به راحتی نیاز تجار خارجی را برآورده کرد البته اگر دولتمردان توجه ویژه به این بخش داشته باشند.