حراج سرمایه هنری همدان با برچسب فرش افغانستانی و پاکستانی!

امروزه با وجود این که بیشتر جوانان شهر بیکار هستند، اما دل‌ ودماغی برای کار در این صنعت نیست. بیشتر؛ بانوان در کنار خانه‌داری، یک دار کوچک قالی به پا کرده‌اند و با بافت فرش یا تابلو فرشی کوچک، به معیشت زندگی شان کمک می‌کنند.

استان همدان دارای ۵۰هزار بافنده فرش است که از این تعداد ۲۰هزار نفر دارای کارت قالیبافی هستند و از این افراد ۱۳هزار نفر شان بیمه تأمین اجتماعی شده‌اند، این افراد سالانه ۲۰هزار مترمربع فرش دستبافت تولید می‌کنند که به سبب کار همین بافنده‌ها همدان یکی از ۷استان برتر در تولید فرش و فعالیت‌های مرتبط با آن است اما دیگر خبری از فرش های بنام همدان نیست.

“مریم مقیمی بافنده فرش می‌گوید: بافت یک فرش دستباف دستکم ۶ماه زمان می‌برد، اما هنگام فروش حاصل دسترنج مان فقط ۸یا ۹میلیون تومان خریداری می‌شود که از این مقدار هم حدود ۵میلیون تومان هزینه مواد اولیه مانند نخ است پس در واقع بافت فرش چندان سودی برای بافنده ندارد

وی می افزاید: در گذشته هزینه مواد اولیه حدود ۲۰درصد قیمت یک فرش را شامل می‌شد، اما اکنون با گران شدن هزینه‌ها و تورم این عدد به ۶۰درصد رسیده است واین یعنی چیزی دست بافنده را نمی‌گیرد؛ و از آنجا که بافنده فرش هم توان مالی کافی ندارد، فرش را با قیمت کم می‌فروشد و یا حتی پیش فروش می‌کند که متاسفانه بخش عمده‌ای از سود فرش به جیب دلالان می‌رود.

گران بودن مواد اولیه، خام فروشی مواد اولیه از جمله پشم و نخ به دلالان، تقلب در تولید مواد اولیه مرغوب، استفاده نکردن از فناوری نوین در تولید مواد اولیه و همچنین بازاریابی ضعیف از عمده مشکلات صنعت فرش است.

رنگ و روی صادرات فرش رفته است

روزگاری، صادرات فرش دستباف نه فقط در استان همدان بلکه در کشور حرف اول را می‌زد و در هر خانه، کوچه و محله‌ای که قدم می‌زدی این هنر سهم عمده‌ای در اشتغال جوانان، زنان و مردان داشت و می‌شد صدای دفه زدن به دار قالی را شنید. این موضوع در همدان آنچنان پررنگ بود که به این شهر لقب بندر فرش ایران را داده بودند، زیرا فرش‌های سراسر کشور به این استان آورده می‌شد و از اینجا به کشور‌های مختلف صادر می‌شد.

مقاصد صادرات فرش دستبافت متفاوت بوده است، اما بیشتر صادرات به مقصد اروپا و آمریکا انجام می‌شد که در چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها بازار فرش تحت تأثیر قرارگرفته و ایران هم به دنبال مقصد‌های جدید صادراتی نبوده است.

البته مشکلات فرش فقط مختص همدان نمی شود، بلکه شهر‌های دیگر هم مانند تبریز، قم، کاشان و سنندج با مشکلاتی همچون کمبود و گرانی مواد اولیه و نبود بازار روبرو هستند.

این روز‌ها کالایی مانند فرش دستباف به یک کالای لوکس بدل شده است و قیمت یک قالی بر اساس اندازه، طرح و کیفیتش کمتر از ۱۵یا ۲۰میلیون تومان نیست که خرید آن از عهده هرکسی بر نمی‌آید.

اما یکی دیگر از چالش‌های بزرگ فرش دستبافت استان همدان فروش فرش است، اگر بازار رونق بگیرد هر مقدار فرش دستبافت که بازار نیاز داشته باشد نه در همدان بلکه در سراسر کشور تولید می‌شود درواقع بیشتر از هر چیزی این صنعت نیاز به بازرگان و بازاریاب دارد.

بازرگانان فرش به روز نیستند

حسین بیرامی ، معاون بازرگانی مرکز ملی فرش با بیان این که بازرگان فرش دستبافت به‌روز نیستند و قدیمی هستند و فعالیت آن‌ها با شرایط جدید اقتصاد و بازار هماهنگ نیست، می‌گوید: این بازرگانان به دنبال یک جاده صاف برای فعالیت خود هستند که متأسفانه این جاده صاف و هموار اکنون وجود ندارد چراکه در تحریم به سر می‌بریم.

وضعیت تحریم به حدی ما را محدود کرده است که بازار‌های جهانی، فرش ایران را به سختی می‌خرند و به‌ناچار مجبوریم فرش ایران را به نام کشور‌هایی مانند افغانستان و پاکستان صادر کنیم که این امر موجب گمنام ماندن فرش کشورمان می‌شود. همچنین حمیدرضا متین رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان با اشاره به راه اندازی خوشه فرش در استان، می‌گوید: این کار برای ساماندهی فعالان عرصه فرش و قالی است که منجر به بهبود و تسهیل روند تولید و صادرات دست بافته‌های استان به عنوان یک هنر صنعت بومی و درآمدزا می‌شود.

محمدرضا بادامی رئیس شرکت شهرک‌های صنعتی با بیان این که در این خوشه به برند سازی فرش توجه بسیاری شده است، تاکید می کند: تهیه مواد اولیه، آموزش نیروی ماهر، بازاریابی، فروش و همچنین بهبود صادرات موضوعاتی است که در خوشه صنعت فرش مورد توجه است.

وی می افزاید: پیش بینی می‌شود با ایجاد این خوشه صنعتی میزان اشتغال در صنعت فرش با ۱۴هزار نفر افزایش به ۶۴هزار نفر برسد.

حسین بیرامی معاون بازرگانی مرکز ملی فرش ، اما دراین باره می‌گوید: مشکل فرش قوانین بسیار دست و پا گیر است.

وی تعهد ارزی را مشکل صادرات فرش ایران می‌داند و معتقد است: اگر مشکل تعهد ارزی رفع شود می‌توان میزان صادرات را ۲تا ۳برابر افزایش داد.

کلام پایانی

براساس آمار‌ها اکنون ۲میلیون ایرانی در عرصه هنر صنعت فرش دستبافت فعالیت می‌کنند و کارشناسان معتقدند با توجه به این که شغل‌های مختلفی نظیر دامداری، رنگرزی و بافندگی به صنعت فرش

وابسته اند، با یک نگاه جامع اقتصادی می‌توان سهم این صنعت در ایجاد اشتغال و درآمد را بسیار پررنگ‌تر کرد.

در این باره می‌توان با تقویت بخش اقتصادی سفارتخانه‌ها و همچنین اتاق‌های بازرگانی در جهت معرفی و بازاریابی فرش دستباف گام برداشت .

همچنین جذب سرمایه گذار، آموزش صادرکنندگان و به روز کردن آنان، آموزش جوانان جویای اشتغال، ایجاد کارخانه‌های نخ ریسی و همچنین خرید پشم‌های چیده شده از دامداران اقدامات دیگری است که می‌تواند به رونق فرش دستبافت کمک کرد.