برگزاری کارگاه نقش برجسته سازی فرش دستباف

سایت اطلاع رسانی فرش ایران - کارپتور

کارگاه تجربه در دومین جشنواره «از افسانه تا اصالت» روز جمعه 26 خردادماه از ساعت 11 تا 17 در تالار پازیریک موزه فرش ایران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه فرش ایران، در قسمت اول کارگاه تجربه و در ساعت 11 صبح، یاشار ملفوظی هنرمند و پایه گذار برند هنر فرش ملفوظی موضوع نقش برجسته سازی فرش دستباف ایران را مطرح کرد. وی در ابتدا گفت «من از همه شما عزیزان که در این جلسه تشریف آوردید تشکر می کنم و خیلی خوشحالم که در موزه فرش که سابقه و تاریخچه فرش دستباف ایرانی را به نمایش می گذارد حاضر هستم و برگزاری این جشنواره که با روز ملی فرش آغاز شد و برگزیده فرش های دستباف ایرانی در آن به نمایش گذاشته شدند را به فال نیک می گیریم و از موزه فرش ایران و استارتاپ چمروش هم تشکر می کنم.»

وی در معرفی خود گفت من ناصر ملفوظی با نام هنری یاشار متولد سال ۱۳۵۸ کارشناس ارشد و دانشجوی برتر تاریخ هنر ایران و دارای مدرک کارشناسی طراحی فرش هستم که در یک خانواده فرشی متولد شدم و چهار نسل ما در تبریز تولیدکننده و صادرکننده فرش دستباف بودند. وی افزود من تا سال 1388 کار تجاری فرش انجام می دادم و تا آن زمان روی حدود 30 هزار تخته فرش کار برجسته سازی انجام دادم و بعد از این تاریخ با ورود و تحصیل در دانشگاه رویکرد هنری و فرهنگی را در طراحی فرش در مرکز توجه قرار دادم و از سال 1393 با فارغ التحصیلی از دانشگاه موضوع زیبائی شناسی و استفاده از نمادهای و نشان های اصیل، معنادار و اساطیری ایرانی را برای طراحی، تولید و برجسته سازی تک آثار هنری فرش بکار گرفتم. وی تصریح کرد اگر به آثار هنری و باستانی نگاه کنیم می بینیم که هنرمندان و طراحان این آثار به منظور تاکید بر برخی نقاط اثر خود از برجسته سازی در روی سفال، چوب و فلز استفاده کرده اند. البته در ایران رشته های مختلف هنری از هم تاثیر می پذیرفته و با هم پیشرفت می کردند و به تکامل می رسیدند و بنابراین ارتباط نزدیکی بین هنرهای سفالگری، مینیاتور، قلم زنی، گچ کاری و قالیبافی وجود دارد.

ملفوظی تصریح کرد در زمینه فرش هم هنر برجسته سازی دارای سابقه طولانی است بعنوان مثال فرش بهارستان در دوره ساسانی که مرصع به جواهرات بوده است نمونه ی خوبی از این هنر است. در دوره های بعدی به نمونه گلیم بافی می توانیم اشاره کنیم که  دو و یا سه سطح برجسته سازی روی آن انجام می گرفته است.

بطور کلی اگر به یک فرش بعنوان یک تابلو نقاشی اثر هنری نگاه کنیم، برجسته سازی هنرمند را قادر می سازد که بر روی برخی نقاط و موتیف های فرش تاکید بیشتری داشته باشد تا بتواند هدف و منظور خود را بهتر به بیننده القاء کند. بنابراین می توانم بگویم که هنر رقص قیچی یا همان برجسته کاری بر روی فرش از همان ابتدای کار تابلو فرش بافی پا به پای این هنر جلو آمده است و هنر تقارن و تناسب در حجم سازی که عالی ترین مرتبه هنری منبت به شمار می رود، برای اولین بار در تاریخ فرش ایران توسط هنرمندان چیره دست برجسته کار بر سطح تابلو فرش با بالاترین دقت انجام گرفته است. این هنرنمایی بر روی الیاف ناپایدار پشم که خطای ابزار کار غیر قابل جبران می باشد، کاری شگرف، دشوار و البته بعیدالوصول است که توانسته جای خود را در میان هنر دوستان باز کند. به طوری که امروزه بیش از ۷۰ درصد تابلو فرش های بافته شده توسط هنرمندان با ذوق برجسته کار آذین می شود.

وی به فرش گردون مهر اشاره کرد که در جشنواره فرش فاخر اصفهان در تابستان 1401 لوح تقدیر دریافت کرد و عنوان کرد ترنج این فرش برگرفته از نماد چلیپای ایرانی یا همان سواستیکا است که با رنگ آبی آسمانی در وسط فرش می درخشد و به چهار سمت و عنصر از جمله باد، آب، خاک و آتش اشاره می کند و این نماد در ایران و فرهنگ آریایی به معنای بخت و تولد دوباره است برای بهتر شدن در هر زمان و هرمکان و به دوره این ترنج هفت حلقه از گیاهان، پرندگان و حیوانات در حال چرخش تسلسل وار خود هم از منبع نور و امید حفاظت کرده اند و هم به امید طلوع و نو شدنی دیگر هستند.

ملفوظی سپس به  نحوه طراحی فرش و لحاظ کامل اصول و متد برجسته سازی و چگونگی بافت فرش و مراحل آماده سازی اولیه برای برجسته کاری اشاره کرد و گفت روش های برجسته سازی فرش به 5 نوع شامل نقش برجسته های حجمی، نقش برجسته های دور گیری، برجسته در برجسته، برجسته سازی معکوس و برجسته سازی تلفیقی تقسیم می شوند.

وی اضافه کرد برجسته سازی معمولا با کف تراشی آغاز شده و با دورگیری نقوش و موتیفها و کار روی جزییات و مو گیری ادامه می یابد و در سپس قرینه سازی، کنترل نهایی و کف شور کردن انجام می گیرد که هر مرحله دارای قیچی ها و ابزار خاص خود است.

ملفوظی ضمن تشکر از حضار و برگزارکنندگان، سخنان خود را با این دو بیت شعر به پایان برد

ما دیده و دل در گرو فرش نهادیم             جانها به قدوم ملک العرش نهادیم

هر نکته ز ما از طرف عرش بر آید             نقشی شود و بر زبر فرش در آید.

گفتنی است که دومین جشنواره از افسانه تا اصالت از سلسله رویدادهای نمایش گزیده دستبافته های ایرانی بمناسبت روز ملی فرش به میزبانی موزه فرش ایران و توسط استارتاپ چمروش و مجموعه آلبرزا از تاریخ 20 خردادماه تا 27 خردادماه 1402  برگزار شد. در این جشنواره 10 تولید کننده برگزیده فرش دستباف ایران شامل فرش محمد جمشیدی، فرش محمود محقق، فرش مهدی صیرفیان، فرش کریم صیرفیان، فرش یاشار ملفوظی، فرش فاخر زرباف، فرش محسن اعلاباف، فرش زاهدی موحد، فرش محمدخاکبازان، فرش علیرضا حقیقی و یک مجموعه دار به نام فرش مهدی فخاریان با عرضه 36  گزیده آثار دستبافه های اصیل ایرانی حضور داشتند.

 برگزاری 20 کارگاه‌ آموزشی با موضوعات بلاکچین در ردیابی اصالت و مالکیت فرش، بکارگیری هوش مصنوعی در اصالت سنجی فرش، نوآوری در اکو سیستم فرش، پنل تخصصی تولید و صادرات فرش با رویکرد هنری، رمزگشائی اسطوره ها در فرش دستباف، معرفی برند فرش محسن اعلاباف، معناشناسی و زیبائی شناسی در فرش، تحلیل فرش رنگ در عرصه ملکوت، معرفی فرش قشقائی، آینده پژوهشی در فرش، فروش فرش در فضای آنلاین، ارتقاء جایگاه فرش بعنوان یک محصول فاخر، نقش برجسته سازی فرش، هویت برند فرش ایرانی، اصالت هنری فرش صیرفیان و فرش مکتب اصفهان از جمله برنامه های این جشنواره بود.

حامیان معنوی این جشنواره وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، دفترفناوری و نوآوری وزارت صنعت، معدن و تجارت، دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه حضرت معصومه (س) بودند.