داستان فرش همدان

الوند نظاره‌گر همه‌گونه نقش و نگار در شهر همدان و شهرهای بزرگ و کوچک اطراف آن بوده از کتیبه‌های گنج‌نامه گرفته تا تازه‌ترین نقش‌های برجامانده از طراحان و نقاشان معاصر.

به گزارش ایسنا، الوند مغرورانه نظاره‌گر جاده شاهی که از دامنه او می‌گذرد و روزگاری دور راهی پررونق از قلب پایتخت هخامنشی(همدان) به اروپا بوده تا نقش‌های قالی از شاخه گاوی منطقه "مهربان "کبودراهنگ ‌که نمادی برجای‌مانده از بیش از چهار هزارسال زمانی که گاو در این منطقه نماد ثروت بوده و قربانی کردن گاو نشان‌دهنده پاکی نفس، تا نقش گل سیب بر فرش نهاوند که آن نیز نماد ثروت و تقدس درخت سیب در این دیار هست و گلدان‌های پر گل در چهار طرف قالی و نقش‌های باستانی بر فرش تاریخی این شهرستان و همچنین قالی زیبای" جوزان ملایر "که نماد عشق و ازدواج است و دختران دم بخت آن را برای جهیزیه و بردن به خانه شوهر می‌بافته‌اند و نقش درخت مو در  ملایر نماد ثروت است چنانچه فرش" چارچنگ" سفره صبحانه‌ای پهن با سماور و قوری سینی و سبدی پر از تخم‌مرغ بوده و آناهیتا الهه خورشید در گوشه بالای این فرش نظاره‌گر سفره هست.

در دامنه‌های الوند شهرستان تویسرکان  و اسدآباد با قالی‌هایی که ماهی بر آن نقش بسته و در این شهرستان‌های کهن ماهی نماد زندگی و شاد زیستن است و البته نقش‌های زیبا و تازه‌ای  که در شهرستان همدان شاید  حدود ۱۰۰سال قدمت نشان از ارتباط با دنیای جدید با نقش‌های دم‌طاووسی و حاج‌خانمی که به سفارش بانویی ثروتمند بافته‌شده با گل‌هایی رنگارنگ ،خوشه‌های انگور،گل رز و گل‌های شاه‌عباسی است .

فرش استان همدان عمدتاً روستایی بافت، تک نقشه ذهنی بافت بوده با ترکیب طرح‌های ساده چشم‌نواز هندسی که با اعتدال رنگ و تصاویر  دلپذیر بافته‌شده ،طرح شکسته و از خروجی چندضلعی در متن فرش تشکیل‌شده ،ترکیب‌ها نماد دین و الهی از زندگی، طبیعت، مردمان این مرزوبوم بوده و رنگ‌های اشتری ،سرخ روناسی، قرمز قرمز دانه ،پرطاووسی و بلوطی تیره است.

قالی، تابلو و کتابی زیبا و زنده است که داستان زندگی مردم استان همدان را از زمانی که دین آنان میترا و مزدا پرستی بوده را تا به کنون روایت می‌کند.  

استان همدان دارای ۴۰ برند فرش دستبافت

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان اظهار کرد: استان همدان دارای ۴۰ برند فرش بوده که هر شهر استان دارای دو تا سه طرح است و  ازجمله برندهای معروف شهرستان  همدان می‌توان به پرطاووسی ،حاج‌خانمی و انجلاس ازجمله معروف‌ترین طرح‌ها و  نقشه‌های بومی فرش دستباف شهرستان ملایر میشن ،جوزان ،چهارچنگ و حسین‌آباد،شهرستان بهار طرح " تاج‌آباد"،شهرستان تویسرکان طرح" آقا صادقی" و" ماهی" و "مالیچه " ،شهرستان اسدآباد ماهی درهم (هراتی ) ،شهرستان رزن طرح "سوزن" ،شهرستان نهاوند طرح کله گلی ،سالاری ،نقشه تاریخی ،عشوند ،گل حیدر اشاره کرد.

آقایار فراشی  بابیان اینکه اکثر بافندگان فرش دستباف استان همدان به‌صورت فصلی نسبت به بافت فرش مشغول هستند ،خاطرنشان کرد: مقاصد بازار صادرات فرش دستبافت کشور ایران ازجمله استان همدان متفاوت بوده و بیشتر اروپا و آمریکاست که در چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها بازار فرش ایران نیز تحت تأثیر قرارگرفته است.

بازاریابی مهم‌ترین مشکلات فرش دستبافت استان همدان

وی افزود:در حال حاضر یکی از مهم‌ترین مشکلات فرش دستبافت استان همدان مشکل بازاریابی بوده که چندی پیش یک دوره بازاریابی نیز با عنوان  "تولید و فروش فرش‌های صادراتی"  در استان برگزار شد.

برای تولید فرش دستبافت در استان همدان مشکل نداریم

  فراشی  بیان کرد :مشکل و چالش و گره کوری که درزمینهٔ  فرش دست‌بافت استان  با آن مواجه هستیم در رابطه با  فروش فرش بوده و برای تولید فرش دستبافت مشکل چندانی وجود ندارد و اگر فروش وجود داشته باشد هر مقدار فرش دستبافت که بازار نیاز باشد  نه در همدان بلکه در سراسر کشور تولید می‌شود.

وی  ادامه داد: مشکل و چالش ما فروش و بازاریابی فرش دستبافت بوده و درواقع بیشتر از هر چیز و هر کس و هر تخصصی درزمینهٔ فرش دستبافت نیاز به بازرگان و بازاریاب داریم و درصورتی‌که بازرگان وجود داشته باشد قطعاً تولید نیز ارتقا یافته و به هر میزان که به فرش نیاز باشد تولیدکنندگان فرش به هراندازه که نیاز باشد  تولید خواهند کرد .

فراشی گفت: در استان همدان دارای بازرگان فرش دستبافت هستیم اما بازرگانان فرش دستبافت سطح استان به‌روز نبوده و قدیمی هستند و بسته به شرایط قبل در حال فعالیت‌اند و به دنبال یک جاده صاف و هموار  در فعالیت خود هستند که متأسفانه این جاده صاف و هموار در حال حاضر وجود ندارد چراکه در تحریم به سر می‌بریم و در وضعیت بخصوصی به سر می‌بریم که فرشمان را به‌سختی در کشورهای دیگر می‌خرند و به‌ناچار مجبوریم فرش ایران را به نام افغانستان و پاکستان صادر کنیم که این امر موجب گمنام ماندن نام فرش‌های برند کشور ما در جهان  بوده و فرصت‌ها را از دست کشور و تولیدکننده فرش دستبافت ایران درمی‌آورد.

حوزه فرش استان همدان نیازمند بازرگان و بازاریاب به‌روز

وی بابیان اینکه در حوزه فرش دستبافت  بیش از هر چیزی در استان همدان  به بازرگانان و بازاریاب‌های به‌روز نیاز داریم، گفت:در حال حاضر نبود بازرگان و بازاریاب به‌روز  یکی از مهم‌ترین  نقاط کور  فرش دستبافت  استان به شمار می‌رود.
فراشی  ادامه داد:برای مرتفع شدن مشکلات فرش دستبافت استان در بحث بازاریاب و بازرگان و تاجر فرش هر فرصتی که به ما کمک کند تا از این فضا خارج شویم استقبال می‌کنیم.

گرانی مواد اولیه فرش تابع اقتصاد روز جامعه است

وی همچنین با اشاره به اینکه  گرانی مواد اولیه فرش دستباف تابع اقتصاد روز جامعه بوده و تولیدکننده این موضوع را پذیرفته که افزایش قیمت مواد اولیه تابعی از اقتصاد روز کشور است بیان کرد:برای تولید مواد اولیه فرش دستبافت  در استان همدان حرکت‌هایی انجام‌شده و برخی از افراد و نیرو در این زمینه فعال‌شده‌اند.

شهرهای همدان و نهاوند پیشگام تولید مواد اولیه فرش دستبافت استان 

 
فراشی بابیان  اینکه درزمینهٔ تولید مواد اولیه فرش دستبافت شهرستان  نهاوند  و همدان ازجمله شهرهای استان هستند که در این رابطه حرکت‌هایی اتفاق افتاده و مجوزهایی در حال صادر شدن است، یادآور شد:در این شهرها برخی از افراد در این زمینه ترغیب به جمع‌آوری پشم‌های دام  شهر خود شده‌اند  و نخ دستریس را به دست تولیدکنندگان فرش دستبافت می‌رسانند.

نهاوند اولین شهر تولیدکننده نخ دستریس در استان

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان با اشاره به  اینکه توسط این شهرها در استان همدان نخ دستریس در حال تولید است و آمارهای تولید نخ دست ریس در این شهرها نسبتاً آمار خوبی است ،گفت:در سطح استان برای اولین بار این اقدام  در شهرستان نهاوند انجام‌گرفته چراکه این‌ شهرستان از پتانسیل و ظرفیت خوبی در بحث میزان بالای دام و تعداد بالای عشایر به نسبت دیگر شهرستان‌های استان برخوردار است.

فراشی بابیان اینکه استارت تولید نخ دست ریس در استان همدان زده‌شده و در حال اشاعه به دیگر شهرستان‌ها ازجمله  کبودرآهنگ و اسدآباد است، اظهار کرد:درزمینهٔ مرتفع کردن مشکلات فرش دستبافت استان راه درازی در پیش داریم که از این فضا خارج شویم و برای مرتفع شدن مشکلات حوزه فرش استان جلساتی برای چگونگی خروج از مشکلات و نیز استفاده از فرصت‌ها برگزارشده است .

آهک بزرگ‌ترین آسیب  در کیفیت مواد اولیه فرش دستبافت

وی در ادامه با اشاره به  اینکه جدا کردن پشم گوسفند  از پوست دام بعد از کشتار  دام از طریق آهک آسیب بسیاری به فرش دستبافت می‌زند، اضافه کرد:به دلیل ارزان بودن پشم معمولاً دامداران رغبت چندانی برای چیدن پشم گوسفندان خود قبل از  کشتار ندارند و این اساسی‌ترین گره کار در تهیه مواد اولیه مرغوب و باکیفیت برای  فرش دستبافت بوده و اگر به نحوی امکان آن وجود داشت که راهی پیدا کرد که قبل از  اینکه دام را به کشتارگاه ببرند  پشم دام را بچینند و بعدازاینکه دام به کشتارگاه می‌رود پشم دباغی‌شده از طریق آهک از پوست چیده و جدا نشود قطعاً این مشکل در بحث کیفیت نخ  برای استفاده در بافت فرش دستبافت از نقش مؤثری برخوردار بود.
فراشی گفت :متأسفانه جدا کردن پشم دباغی‌شده از پوست از طریق آهک تهیه مواد اولیه را با چالش مواجه کرده و در حال حاضر به همین دلیل در خرید نخ فرش به واردات روی آورده شده است که با مرتفع شدن این مشکل ز دغدغه تولیدکنندگان فرش دستبافت استان در کیفیت مواد اولیه کاسته می‌شد.
 

جریان صادرات فرش دستبافت  آزاد نیست

فراشی همچنین در رابطه با میزان سالیانه فرش دستبافت استان به سایر کشورها بیان کرد: به دلیل شرایط تحریم جریان صادرات فرش آزاد نیست و برخی از افراد به‌صورت مخفی نسبت به صادرات تولید فرش اقدام می‌کنند که به همین دلیل به هیچ نحو نمی‌توان آمار دقیقی از جریان صادرات فرش ارائه داد.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان در ادامه  از وجود ۱۵تا ۲۰ هزار دار قالی فعال در سطح این استان خبر داد و اظهار کرد: استان همدان دارای ۵۰ هزار نفر بافنده فرش بوده که از این تعداد ۲۰ هزار نفر دارای کارت قالیبافی هستند و از این افراد ۱۳ هزار نفر بیمه تأمین اجتماعی شده‌اند.

وی افزود: طی تفاهم‌نامه‌ای بین مرکز ملی فرش ایران با صندوق بیمه روستاییان و عشایر بخشی از بافندگان فرش دستباف توسط این کارگزاران این صندوق  بیمه می‌شوند که این نوع از بیمه دارای ازکارافتادگی و بازنشستگی بوده و تنها مشکل فاقد دفترچه درمانی بودن آن است.

فراشی با اشاره به اینکه ۹۰درصد از ۵۰ هزار بافنده فرش دستباف سطح استان همدان را زنان شامل می‌شوند، تصریح کرد: سالیانه ۲۰ هزار مترمربع فرش دستبافت در سطح استان همدان توسط بافندگان فرش تولید می‌شود و این استان جزء شش و یا هفت استان‌های برتر در تولید فرش و فعالیت‌های مرتبط بافرش به شمار می‌رود.

وی میانگین تولید سالیانه فرش دستبافت به ازای هر بافنده فرش در استان همدان را کمتر از نیم متر برشمرد و ادامه داد:در حال حاضر ۱۵۰ واحد پشتیبان، سه مجتمع تولیدی دارای مجوز، یک اتحادیه استانی، هفت اتحادیه فراگیر و یک انجمن فرش در استان همدان دارای فعالیت هستند.

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان  همچنین از راه‌اندازی و تشکیل شورای مُزد فرش دستباف این استان خبر داد و اظهار کرد: شورای مُزد فرش دستبافت استان همدان تشکیل و راه‌اندازی شده و  تولیدکننده و بافندگان استان  ازاین‌پس می‌توانند  به‌راحتی برای قیمت‌گذاری فرش خود و یا تعیین دستمزد بافنده به این شورا مراجعه کنند.

فراشی بابیان اینکه شورای مُزد فرش دستباف در سطح کشور تنها در استان قم وجود دارد و شورای مُزد فرش دستبافت استان همدان دومین شورای  مُزد فرش دستبافت راه‌اندازی شده در سطح کشور است، خاطرنشان کرد: استان همدان چندین سال پیش تنها دارای شورای فنی فرش بود که این شورا نیز به دلایل مختلف از چندین سال پیش منحل شد.

وی در ادامه تصریح کرد: عدم وجود شورای مُزد فرش دستبافت  موجب آن بوده که  در حق بافنده ظلم شده و  دستمزد واقعی نامشخص باشد و بافنده و یا تولیدکننده به‌حق واقعی خود  نرسیده  و بیشترین سود را دلالان  و واسطه‌های فرش  ببرند.

فراشی ادامه داد: با راه‌اندازی این شورا درواقع شورای مزد قیمت واقعی فرش را اعلام کرده و تولیدکننده و بافنده از قیمت واقعی  فرش دستباف  باخبر می‌شوند و ضمن اینکه این قیمت‌ها در قیمت مصرف‌کننده تأثیری ندارد  اما سود دلال و واسطه منطقی و کمتر خواهد شد.

وی اضافه کرد: علاوه بر آن بافنده و تولیدکننده از عیب فرش که بر روی قیمت تأثیر دارد،  باخبر شده و  در تولیدات بعدی خود لحاظ می‌کنند.

کبودراهنگ دارای ماهرترین و بیشترین بافنده فرش در استان همدان

وی ادامه داد: شهرستان کبودراهنگ دارای ماهرترین و بیشترین بافنده فرش در استان همدان به نسبت جمعیت خود بوده و طرح "مهربان" و شاخ گاوی از معروف‌ترین نقشه و طرح‌های این شهرستان محسوب می‌شود.
فراشی بیان کرد: بیشتر تولیدات فرش دستبافت شهرستان کبودراهنگ گران قیمت، ریزبافت و ظریف بوده و تجاری از قم در گسترش این نوع بافت در این شهرستان  از نقش مؤثری برخوردار بوده‌اند.

وی در ادامه رزن را از پایین‌ترین میزان تولید فرش دستبافت در سطح استان برشمرد و گفت: در چند سال گذشته  در بحث فرش شهرستان نهاوند با اقدامات خوب فرمانداری شهرستان و کمک اداره فرش سازمان صنعت و معدن استان حرکت‌های خوبی را آغاز کرده است.

فراشی  ادامه داد:ارائه تسهیلات حمایتی  به بافندگان فرش این شهرستان  با اقدامات خوب فرمانداری نهاوند از نقش مؤثری در ترغیب بیشتر قالیبافان نهاوندی به فعالیت پررنگ‌تر  درزمینهٔ بافت فرش برخوردار بوده است.

اختصاص ۷۰۰ تا ۸۰۰میلیون اعتبار برای ترویج فرش استان همدان در سال جاری

وی فعالیت شهرستان  ملایر را نیز در بحث فرش در سال‌های اخیر مثبت ارزیابی کرد و  در ادامه از اختصاص ۷۰۰ تا ۸۰۰میلیون اعتبار برای ترویج فرش استان همدان در سال جاری خبر داد و گفت: با کمک فرمانداری همدان و  برخی از فرمانداری‌های سطح استان این میزان اعتبار از استانداری برای ترویج فرش استان اختصاص یافت  که فعلاً این اعتبار  تخصیص نیافته است.

فراشی اضافه کرد:تسهیلات قابل‌توجهی نیز با کمک اداره کل تعاون ،کار و رفاه اجتماعی برای پرداخت تسهیلات به بافندگان فرش استان همدان اخذشده که از این میزان تسهیلات سهم بافندگان شهرستان همدان  ۲.۵میلیارد تومان است.