بیژن بهادری کشکولی (نقاش ایل)

بیژن بهادری كشكولی متولد ۱۳۰۷ در ایل قشقایی است. او هنر نقاشی را براساس غریزه شخصی و علاقه شدید ، به طور تجربی آموخته است. بهادری كشكولی در ایام كودكی و نوجوانی در ایل با سنگ ریزه روی تخته سنگ ها تصویر كبك، باز، شتر و آدم ها را نقش می زد. بعدها، تصاویرش را برروی كاغذهای سفید و آبی پیچیده بر كله قندهای بلژیكی كه فروشندگان دوره گرد به ایل می آوردند، نقاشی می كرد.او پیشرفت تحصیلی خود را مرهون همت و مردانگی «الیاس خان كشكولی» بزرگ مرد تاریخ قشقایی می داند. به همین خاطر است كه خود او نیز سال ها برای باسواد كردن كودكان ایل قشقایی وقت صرف كرده (۱) و در این راه از جمله نخستین كسانی بوده كه با «استاد محمدبهمن بیگی» (۲) قدم پیش گذاشته و چندین سال در راههای صعب العبور و اغلب با پای پیاده برای تدریس به مدارس عشایری رفته است.
تمامی موضوعات و تصاویر مورد علاقه او برگرفته از فضای زندگی ایلی است:

صحنه های عادی روزمره مثل پشم ریسی، پختن نان، دوشیدن شیر، شكار، جنگ و صلح، عروسی، آشتی، كوچ و ییلاق و قشلاق... دشت های فراخ، كوهها و بوته زارها، رودخانه ها و چشمه ها و بلوط زارهای مسیر راه از شرق و غرب و شمال و جنوب فارس، عرصه تصویرگری این هنرمند بوده است.او با دقتی حیرت آور و صداقتی مثال زدنی نگاه جست وجوگر، تیزبین و دقیق خود را به هرچیز آشنایی خیره كرده، آن را تبدیل به یك اثر صمیمانه و ماندگار كرده است. توجه به حیوانات و نقش و اهمیت حیوانات در زندگی ایلیاتی، از نكات درخور توجه آثار بیژن بهادری كشكولی است. در زندگی ایلی، حیوانات اهلی مثل سگ، اسب، الاغ، شتر و گوسفند و مرغ و خروس نقشی الزامی و حیاتی دارند، همانطور كه زندگی ایلی سایه به سایه با حیات حیوانات وحشی مثل گراز و گرگ و روباه و خرس و مار و كبك و باز... در جریان است. دنیای عشایری و ایلی، دنیایی سرشار از رنگ است. در واقع «رنگ» و «نقش» در زندگی ایلی حضوری غیرقابل انكار دارند. شاید ایل با تكیه بر نقش و رنگ، حضور فرهنگی، ذهنی و انسانی خود را به طبیعت خام و وحشی دیكته می كند. رنگ های شاد و درخشان بیانگر خلوص و سرخوشی زندگی ایلی است كه حاصل رابطه مستقیم آنها با طبیعت و فضای پیرامون است. تبلور چنین امری را در نقوش پارچه ها، دست بافته ها، زیراندازها و رواندازها، اشیا و عناصر مورد استفاده آنها، می توان دید. همه این عوامل موجب شده است كه فضای آثار او، فضایی روشن، سرزنده و سرشار از روح زندگی باشد. آثار بیژن بهادری كشكولی، تصویر روح زنده و پویای زندگی میلیونها عشایر قشقایی ایرانی و آداب و رسوم و سنت های زیبای آنهاست. بهادری كشكولی، بیش از نیم قرن وقت خود را صرف ترسیم زوایایی كرده كه به تدریج با اسكان عشایر در حال فراموشی است. (۳)
نمایشگاه های متعددی از آثار این نقاش نجیب و هنرمند، در ایران و بعضی كشورهای دیگر مثل فرانسه، انگلستان، هلند و تركیه برپا شده است. هم اكنون اغلب خانه های مردم قشقایی و حتی سایر عشایر ایران، مزین به نقاشی های زیبا و دل انگیز بیژن بهادری كشكولی است.
(۱): كتاب «سرداران گمنام قشقایی»، نوشته محمدحسین طیبی دره شوری
(۲): پدر آموزش عشایری ایران
(۳): به نقل از نوشتار حسن مشكین فام بر آثار بیژن بهادری كشكولی